Öz
Türkiye’de konut üretimi dönemler ve konut
sunum biçimleri kavramsallaştırması üzerinden değerlendirildiğinde 2000’li
yıllara kadar “gecekondu” tarzı konut sunum biçiminin özellikle büyük kentlere
damga vurduğu görülür. Gecekondu bir yandan, önceleri kente yeni göçenlerin
barınma sorunlarına buldukları bir çözüm olarak meşruiyet kazanır ve yıllar
içerisinde ticarileşmesi sonucunda toplumsal meşruiyetini kaybederken, diğer
yandan Türkiye’de enformel konut üretiminin başlıca biçimi haline gelir.
Adana, Cumhuriyet’in ilk sanayileşen
kentlerinden biri olmanın yanı sıra önemli bir tarım kentidir. Göç, Adana’nın
kentleşme deneyimini belirleyen etkenlerin başında gelir. Kent, hem 1950’den
sonra kırdan kente göç dalgasından, hem de 1990’ların ilk yarısında Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’nden kitlesel göç hareketinden etkilenir. Bu göç hareketleri
Adana’nın merkezinde görülen ruhsatsız yerleşim tipini belirler.
Bu çalışma, Adana’da enformel konut üretimini
dönemler temelinde yerel basına yansımaları üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır.
Bu doğrultuda Adana’nın en eski yerel gazetesi Yeni Adana arşivinde 1950-2015 dönemini kapsayan taramalar
gerçekleştirilmiştir. “Gecekondu”, “kaçak”,
“ruhsatsız”, “çarpık” yapılaşma terimlerinin kullanımı ve birbirleriyle
ilişkisi dönemler bazında ortaya konmuş ve kentleşme dinamiklerindeki değişimin
enformel konut üretimi üzerindeki etkisi belirlenmiştir. Özellikle 2000 sonrası
dönemde “kentsel dönüşüm” politikasının ve söyleminin bu terimlerin
kullanılmasına ve/veya içeriklendirilmesine etkisi tartışılmıştır. Sonuçta,
Adana deneyiminden yola çıkarak Türkiye’de enformel konutun kamuoyundaki
karşılığı ve bu konuda yaşanan değişim yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Buğra, A. (1998). The immoral economy of housing in Turkey. International Journal of Urban and Regional Research, 22 (2), 303-307.
- Candan, A. B. & Kolluoğlu, B. (2008). Emerging spaces of neoliberalism: A gated town and a public housing Project in Istanbul. New Perspectives on Turkey, 39, 5-46.
- Güneş-Ayata, A. (1991). Gecekondularda kimlik sorunu, dayanışma örüntüleri ve hemşerilik. Toplum ve Bilim, 51-52, 89-101.
- Hinderink, J. & Kıray, M. B. (1970). Social stratification as an obstacle to development. New York: Praeger Publishers.
- Erder, S. (1996). İstanbul’a bir kent kondu: Ümraniye. İstanbul: İletişim.
- Erder, S. (2009). Kentte değişen güç ilişkileri ve kentsel dönüşüm. Kayasü, S., Işık, O., Uzun, N. ve Kamacı, E. (Ed.), Gecekondu, Dönüşüm, Kent. Tansı Şenyapılı’ya Armağan içinde (s. 113-124). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basım İşliği.
- Erder, S. (2015). İstanbul: kervansaray (mı?). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Karaman, O. (2013). Urban neoliberalism with Islamic characteristics. Urban Studies, 50 (16), 3412-3427.
- Kıray, M. B. (2003). Kentleşme yazıları. İstanbul: Bağlam Yayınları.
- Köksal, S. (1990). İstanbul’da sosyal demokrat belediye başkanları ve gecekondu. İstanbul: Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı.
- Kurtoğlu, A. (2001). Hemşehrilik ve şehirde siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kuyucu, T., Ünsal, Ö., (2011). Neoliberal kent rejimiyle mücadele: Başıbüyük ve Tarlabaşı’nda kentsel dönüşüm ve direniş. Göktürk, D., Soysal, L ve Türeli, İ. (Ed.), İstanbul Nereye?: Küresel Kent, Kültür, Avrupa içinde (s. 85-106). İstanbul: Metis Kitabevi.
- Özdemir, D. (2011). The role of the public sector in the provision of housing supply in Turkey. 1950-2009. International Journal of Urban and Regional Research, 35 (6), 1099-1117.
- Schüler, H. (2002). Türkiye’de sosyal demokrasi: Particilik, hemşerilik, Alevilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Şenyapılı, T. (2004). Baraka’dan Gecekonduya: Ankara’da Kentsel Mekânın Dönüşümü, 1923-1960. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Tekeli İ. (2010). Konut Sorununu Konut Sunum Biçimleriyle Düşünmek. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Öz
Kaynakça
- Buğra, A. (1998). The immoral economy of housing in Turkey. International Journal of Urban and Regional Research, 22 (2), 303-307.
- Candan, A. B. & Kolluoğlu, B. (2008). Emerging spaces of neoliberalism: A gated town and a public housing Project in Istanbul. New Perspectives on Turkey, 39, 5-46.
- Güneş-Ayata, A. (1991). Gecekondularda kimlik sorunu, dayanışma örüntüleri ve hemşerilik. Toplum ve Bilim, 51-52, 89-101.
- Hinderink, J. & Kıray, M. B. (1970). Social stratification as an obstacle to development. New York: Praeger Publishers.
- Erder, S. (1996). İstanbul’a bir kent kondu: Ümraniye. İstanbul: İletişim.
- Erder, S. (2009). Kentte değişen güç ilişkileri ve kentsel dönüşüm. Kayasü, S., Işık, O., Uzun, N. ve Kamacı, E. (Ed.), Gecekondu, Dönüşüm, Kent. Tansı Şenyapılı’ya Armağan içinde (s. 113-124). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basım İşliği.
- Erder, S. (2015). İstanbul: kervansaray (mı?). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Karaman, O. (2013). Urban neoliberalism with Islamic characteristics. Urban Studies, 50 (16), 3412-3427.
- Kıray, M. B. (2003). Kentleşme yazıları. İstanbul: Bağlam Yayınları.
- Köksal, S. (1990). İstanbul’da sosyal demokrat belediye başkanları ve gecekondu. İstanbul: Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı.
- Kurtoğlu, A. (2001). Hemşehrilik ve şehirde siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kuyucu, T., Ünsal, Ö., (2011). Neoliberal kent rejimiyle mücadele: Başıbüyük ve Tarlabaşı’nda kentsel dönüşüm ve direniş. Göktürk, D., Soysal, L ve Türeli, İ. (Ed.), İstanbul Nereye?: Küresel Kent, Kültür, Avrupa içinde (s. 85-106). İstanbul: Metis Kitabevi.
- Özdemir, D. (2011). The role of the public sector in the provision of housing supply in Turkey. 1950-2009. International Journal of Urban and Regional Research, 35 (6), 1099-1117.
- Schüler, H. (2002). Türkiye’de sosyal demokrasi: Particilik, hemşerilik, Alevilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Şenyapılı, T. (2004). Baraka’dan Gecekonduya: Ankara’da Kentsel Mekânın Dönüşümü, 1923-1960. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Tekeli İ. (2010). Konut Sorununu Konut Sunum Biçimleriyle Düşünmek. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Siyaset Bilimi |
| Bölüm | Derleme Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 10 Sayı: 4 |
