ÖZET
Osmanlı’da Tanzimat’tan önce yerel hizmetler,
toplumsal örgütlenmenin kuvvetli olduğu mahalle
ve Türk-İslam kültürünün ürünü olan vakıflar
aracılığıyla yerine getirilmekteydi. Osmanlı taşra vilayetlerinde modern
anlamda yerel hizmet sunumu, Tanzimat dönemi reformları ve Avrupa ile doğu Akdeniz
liman şehirleri arasında gerçekleşen uluslararası ticaret sonucu ortaya
çıkmıştır. Tanzimat dönemi reformlarının getirdiği yeni düzen içinde, şehirler
ekonomik, fiziki ve sosyal dönüşüm geçirmiştir. 19.yy’da Avrupa ile doğu Akdeniz
liman şehirleri arasında artan iktisadi ilişkiler sonucu, liman şehirleri bu
döneme uygun ulaşım ve hizmetler bütününe gitmek için yeni örgütlenmelere
gitmiştir. Taşra vilayetlerindeki belediye hizmetleri alanındaki ilk adımlar, şehrin
yoğunlaştığı kent dokusunda ki hayatı iyileştirme ve ticaret altyapısını
güçlendirmek olmuştur. Bu bağlamda
Tanzimat bürokrasisi, Osmanlı şehir politikası açısından hem beledi atılımları
güçlendirici hem de bu atılımları örgütleyerek yerel hizmetlerin
kurumsallaşmasını sağlamıştır.
Bu çalışmanın amacı, Osmanlı şehirlerinde
Tanzimat sonrası taşrada yerel hizmetlerin örgütlenmesinde önemli olan
etmenleri belirlemeye yöneliktir. Çalışmada, taşra belediyelerinin hukuksal
altyapısının gelişimi kronolojik olarak analiz edilerek, belediyelerin merkezi
hükümetle görevsel ilişkilerine değinilmiştir. Osmanlı taşra vilayetlerinde
belediyelerin gelişimi, İzmir, İskenderiye, Selanik, Trabzon, Tunus ve Beyrut gibi
doğu Akdeniz liman şehirleri ve Ortadoğu’da bulunduğu bölgenin merkezi
durumunda olan Kudüs şehri üzerinden açıklanmıştır.
Anahtar
Sözcükler: Tanzimat, Taşra
vilayetleri, Yerel hizmetler, Beledi Örgütlenmeler.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Political Science |
Journal Section | Review Article |
Authors | |
Publication Date | December 28, 2018 |
Published in Issue | Year 2018Volume: 10 Issue: 4 |