Factors Affecting Accounting Information Quality: Literature Review And Bibliometric Analysis On Earnings Management Applications And Measurement
Öz
The aim of this thesis is to address the earnings management and techniques that affect the quality of accounting information and to present a bibliometric analysis of studies in both national and international literature. In the first section, accounting information quality is examined within a conceptual framework and the factors that affect the quality of the information in question are explained. In the second section, the concept of earnings management is presented with its purposes and reasons, and its techniques are emphasized. In the last section, a bibliometric analysis of academic studies conducted in national and international fields is presented.
In the bibliometric analysis of the earnings management concept conducted in two different databases, national and international, a total of 1483 scientific studies were examined between the years 2002-2024. While creating the data set, Dergipark was used for national publications and Scopus database was used for international publications. Keyword network map, co-authorship network map, density map and layer map were created for both literature fields using VOSviewer software. In the bibliometric analysis of national and international literature; since a sufficient data set could not be obtained to make comparisons in the national literature, the two literature fields were considered together.
As a result of the study; earnings management practices have the capacity to negatively affect the quality of accounting information. However, managers tend to present the financial status of companies differently within the scope of their discretion during the financial reporting process. Managerial interventions on reports are made through accruals. The measurement and determination of earnings management techniques are also examined in this context in the literature.
According to the findings obtained as a result of the bibliometric analysis, it is seen that the subject of accounting information quality and earnings management is addressed more comprehensively and from a micro perspective in the international literature. Since the number of studies in the national literature is very few and therefore narrow in scope, a direct comparison with the international literature could not be made.
Anahtar Kelimeler
Accounting İnformation Quality Earnings Management Earnings Management Techniques
Kaynakça
- Akdeniz, F. (2021). Türev finansal araç kullanımı ve kazanç yönetimi ilişkisi: Borsa İstanbul'da bir araştırma. [Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi].
- Ayarlıoğlu, M. (2007). Kar yönetimi uygulamaları ve İstanbul menkul kıymetler borsası'nda test edilmesi, [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi].
- Bhattacharya, U., Daouk, H., & Welker, M. (2003). The world price of earnings opacity. Accounting Review, 78(3), 641-678. doi: https://doi.org/10.2308/accr.2003.78.3.641
- Borgman, C. L., & Furner, J. (2002). Scholarly communication and bibliometrics. Annual review of information science and technology, 36(1), 2-72.
- Cengiz, S., Dilsiz, M., & Aslanoğlu, S. (2016). Kar dağıtım politikasının kazanç yönetimi uygulamaları üzerindeki etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (70), 39-54. doi:https://doi.org/10.25095/mufad.396677
- Chen, H., Shen, L., & Kang, F. (2008). Corporate social responsibility investor protection, and earnings management: Some international evidence, Journal Of Business Ethics, 79, 179-198. doi:https://doi.org/10.1007/s10551-9383-7
- Cohen, D. (2003). Quality of financial reporting choice: Determinants and economic consequences. [Doctoral Dissertation, Northwestern University]. Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=422581
- Çalışan, C. (2021). Muhasebe bilgi kalitesinin sermaye piyasasına etkisi: BIST 50 üzerine bir uygulama. [Yüksek Lisans, Tezi İstanbul Ticaret Üniversitesi].
- Çetenak, E. H., Köse, E., & Bekçi, İ. (2021). Yolsuzluk ve muhasebe kalitesi ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 215-230.doi: https://doi.org/10.30798/makuiibf.858635
- Dalkılıç, E. (2019). Muhasebe bilgi kalitesinin firma performansı ve firma değeri üzerine etkisinin incelenmesi. [Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi]. Dauth, T., Pronobis, P., & Schmid, S. (2017). Exploring the link between internationalization of top management and accounting quality: The cfo's ınternational experience matters. International Business Review, 26(1), 71-88. doi: https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2016.05.007
- Dechow, P., & Skinner, D. (2000). Earnings management: Reconciling the views of accounting academics, practitioners and regulators. Accounting Horizons, 14(2), 235-250. doi: https://doi.org/10.2308/acch.2000.14.2.235
- Demir, M., & Onocak, D. (2021). Muhasebe bilgisinin çevresi ve muhasebe bilgi kalitesini artıran ve azaltan faktörler. Journal of Academic Value Studies, 7(3), 210-230. doi: https://doi.org /10.29228/javs.51813
- Demirel Arıcı, N. (2014). Sermaye piyasalarında muhasebe bilgilerinin kalitesi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama. [Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi]. Duman, H. (2010). Kamunun aydınlatılması kapsamında kazanç yönetiminin tespiti ve şirket finansal raporları ve performansi üzerine etkisi: İMKB uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(1-2), 127-151.
- Erdil, Ö. (2014). Kazanç Yönetimi ve kazanç yönetimi uygulamalarının muhasebe ve denetim açısından incelenmesi: İstanbul menkul kıymetler borsasında imalat sektöründe bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi].
- Geçici, E. (2022). Üst düzey yönetici özelliklerinin muhasebe kalitesine etkisi: BIST imalat sektöründe bir araştırma (2011-2020). [Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi].
- Güleç, Ö. F., Temiz, H., & Öztürk, E. (2017). Denetim kalitesinin kazanç yönetimi uygulamaları üzerindeki etkisi: BİST şirketleri üzerine bir araştırma. 2. Uluslararası Trakya Muhasebe Finans ve Denetim Sempozyumu.
- Gülmez Özdemir, M. (2024). Muhasebe bilgi kalitesi ile sürdürülebilirlik raporlaması ve güvence hizmetleri ilişkisi. [Yüksek Lisans Tezi, T.C. Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
- Karakaş, E. (2022). Muhasebe bilgi kalitesi bağlamında hileli finansal raporlama ve finansal başarı ilişkisi: BİST'te bir uygulama. [Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi ].
- Kaya, E. (2019). Muhasebe bilgi kalitesinin çok boyutlu ölçümü: Borsa İstanbul uygulaması. İzmir İktisat Dergisi, 34(2), 157-170. doi: https://doi.org/10.24988/ije.201934278
- Önder, Ş. (2012). İşletmelerin kar yönetimi uygulamalarında kurumsal yönetim yapılarının etkisi: İMKB üzerine bir uygulama. [Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi]. Safcıoğlu, U., & Gürkan, S. (2021). Yatırımcılar açısından muhasebe karının kalitesini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(4), 733-750. doi: https://doi.org/10.31460/mbdd.878788
- Sarıtaş, B., & Bekçi, İ. (2024). Kazanç yönetiminin deangelo modeli ile test edilmesi: Borsa İstanbul'da bir uygulama. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergis,. 6(2), 187-198. doi: https://doi.org/10.55580/oguzhan.1593238
- Serbest, R. (2024). Ürün yerleştirme üzerine yapılmış çalışmaların bibliyometrik analiz ile değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi].
- Sünbül Koçak, Z. (2015). Kazanç kalitesinin ve kazanç yönetiminin işletmelerin finansal performansı üzerine etkisi: İSO 500 işletmeleri üzerine bir araştırma. [Yüksek Lisans Tezi, T.C. Balıkesir Üniversitesi].
- Zor, İ., & Korga, S. (2020). Türkiye muhasebe ve finansal raporlama standartlarının kazanç yönetimi uygulamalarına etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi (86), 1-24. doi:https://doi.org/10.25095/mufad.710060
Muhasebe Bilgi Kalitesini Etkileyen Faktörler: Kazanç Yönetimi Uygulamaları İle Ölçümüne İlişkin Literatür Taraması Ve Bibliyometrik Analizi
Öz
Bu tez çalışmasının amacı, muhasebe bilgilerinin kalitesini etkileyen kazanç yönetimi ve tekniklerini ele almak ve hem ulusal hem uluslararası literatürdeki çalışmaların bibliyometrik analizini sunmaktır. İlk bölümde muhasebe bilgi kalitesi kavramsal çerçevede incelenmiş ve söz konusu bilgi kalitesini etkileyen unsurlar açıklanmıştır. İkinci bölümde kazanç yönetimi kavramı, amaç ve nedenleri ile sunularak teknikleri üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise ulusal ve uluslararası alanda yapılan akademik çalışmaların bibliyometrik analizi sunulmuştur.
Kazanç yönetimi kavramının ulusal ve uluslararası alanda olmak üzere iki farklı veri tabanı özelinde yapılan bibliyometrik analizde 2002-2024 yılları arasında toplam 1483 bilimsel çalışma incelenmiştir. Veri seti oluşturulurken ulusal yayınlar için Dergi park, uluslararası yayınlar için Scopus veri tabanı kullanılmıştır. Her iki alan yazın için anahtar kelime ağ haritası, ortak yazarlık ağ haritası, yoğunluk haritası ve katman haritası VOSviewer yazılımı aracılığı ile oluşturulmuştur. Ulusal ve uluslararası literatürün bibliyometrik analizinde; ulusal literatürde karşılaştırma yapabilecek yeterli bir veri seti elde edilemediğinden iki alan yazın birlikte ele alınmıştır.
Çalışmanın sonucu olarak; kazanç yönetimi uygulamaları, muhasebe bilgilerinin kalitesini negatif yönde etkileme kapasitesindedir. Bununla birlikte finansal raporlama sürecinde yöneticiler, takdir yetkisi kapsamında şirketlerin mali durumunu olduğundan farklı gösterme eğilimine sahiptir. Raporlar üzerindeki yönetici müdahaleleri tahakkuklar sayesinde yapılmaktadır. Kazanç yönetimi tekniklerinin ölçümü ve tespiti, literatürde de bu kapsamda incelenmektedir.
Bibliyometrik analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre, muhasebe bilgi kalitesi ve kazanç yönetimi konusunun uluslararası literatürde daha kapsamlı ve mikro bakış açısıyla ele alındığı görülmektedir. Ulusal literatürde çalışma sayısının çok az dolayısıyla dar kapsamda olduğundan uluslararası literatür ile doğrudan bir kıyaslama yapılamamıştır.
Anahtar Kelimeler
muhasebe bilgi kalitesi kazanç yönetimi kazanç yönetim teknikleri bibliyometrik analiz
Etik Beyan
etik rapor gerekmemektedir.
Destekleyen Kurum
yok
Teşekkür
yok
Kaynakça
- Akdeniz, F. (2021). Türev finansal araç kullanımı ve kazanç yönetimi ilişkisi: Borsa İstanbul'da bir araştırma. [Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi].
- Ayarlıoğlu, M. (2007). Kar yönetimi uygulamaları ve İstanbul menkul kıymetler borsası'nda test edilmesi, [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi].
- Bhattacharya, U., Daouk, H., & Welker, M. (2003). The world price of earnings opacity. Accounting Review, 78(3), 641-678. doi: https://doi.org/10.2308/accr.2003.78.3.641
- Borgman, C. L., & Furner, J. (2002). Scholarly communication and bibliometrics. Annual review of information science and technology, 36(1), 2-72.
- Cengiz, S., Dilsiz, M., & Aslanoğlu, S. (2016). Kar dağıtım politikasının kazanç yönetimi uygulamaları üzerindeki etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (70), 39-54. doi:https://doi.org/10.25095/mufad.396677
- Chen, H., Shen, L., & Kang, F. (2008). Corporate social responsibility investor protection, and earnings management: Some international evidence, Journal Of Business Ethics, 79, 179-198. doi:https://doi.org/10.1007/s10551-9383-7
- Cohen, D. (2003). Quality of financial reporting choice: Determinants and economic consequences. [Doctoral Dissertation, Northwestern University]. Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=422581
- Çalışan, C. (2021). Muhasebe bilgi kalitesinin sermaye piyasasına etkisi: BIST 50 üzerine bir uygulama. [Yüksek Lisans, Tezi İstanbul Ticaret Üniversitesi].
- Çetenak, E. H., Köse, E., & Bekçi, İ. (2021). Yolsuzluk ve muhasebe kalitesi ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 215-230.doi: https://doi.org/10.30798/makuiibf.858635
- Dalkılıç, E. (2019). Muhasebe bilgi kalitesinin firma performansı ve firma değeri üzerine etkisinin incelenmesi. [Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi]. Dauth, T., Pronobis, P., & Schmid, S. (2017). Exploring the link between internationalization of top management and accounting quality: The cfo's ınternational experience matters. International Business Review, 26(1), 71-88. doi: https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2016.05.007
- Dechow, P., & Skinner, D. (2000). Earnings management: Reconciling the views of accounting academics, practitioners and regulators. Accounting Horizons, 14(2), 235-250. doi: https://doi.org/10.2308/acch.2000.14.2.235
- Demir, M., & Onocak, D. (2021). Muhasebe bilgisinin çevresi ve muhasebe bilgi kalitesini artıran ve azaltan faktörler. Journal of Academic Value Studies, 7(3), 210-230. doi: https://doi.org /10.29228/javs.51813
- Demirel Arıcı, N. (2014). Sermaye piyasalarında muhasebe bilgilerinin kalitesi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama. [Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi]. Duman, H. (2010). Kamunun aydınlatılması kapsamında kazanç yönetiminin tespiti ve şirket finansal raporları ve performansi üzerine etkisi: İMKB uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(1-2), 127-151.
- Erdil, Ö. (2014). Kazanç Yönetimi ve kazanç yönetimi uygulamalarının muhasebe ve denetim açısından incelenmesi: İstanbul menkul kıymetler borsasında imalat sektöründe bir uygulama. [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi].
- Geçici, E. (2022). Üst düzey yönetici özelliklerinin muhasebe kalitesine etkisi: BIST imalat sektöründe bir araştırma (2011-2020). [Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi].
- Güleç, Ö. F., Temiz, H., & Öztürk, E. (2017). Denetim kalitesinin kazanç yönetimi uygulamaları üzerindeki etkisi: BİST şirketleri üzerine bir araştırma. 2. Uluslararası Trakya Muhasebe Finans ve Denetim Sempozyumu.
- Gülmez Özdemir, M. (2024). Muhasebe bilgi kalitesi ile sürdürülebilirlik raporlaması ve güvence hizmetleri ilişkisi. [Yüksek Lisans Tezi, T.C. Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
- Karakaş, E. (2022). Muhasebe bilgi kalitesi bağlamında hileli finansal raporlama ve finansal başarı ilişkisi: BİST'te bir uygulama. [Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi ].
- Kaya, E. (2019). Muhasebe bilgi kalitesinin çok boyutlu ölçümü: Borsa İstanbul uygulaması. İzmir İktisat Dergisi, 34(2), 157-170. doi: https://doi.org/10.24988/ije.201934278
- Önder, Ş. (2012). İşletmelerin kar yönetimi uygulamalarında kurumsal yönetim yapılarının etkisi: İMKB üzerine bir uygulama. [Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi]. Safcıoğlu, U., & Gürkan, S. (2021). Yatırımcılar açısından muhasebe karının kalitesini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(4), 733-750. doi: https://doi.org/10.31460/mbdd.878788
- Sarıtaş, B., & Bekçi, İ. (2024). Kazanç yönetiminin deangelo modeli ile test edilmesi: Borsa İstanbul'da bir uygulama. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergis,. 6(2), 187-198. doi: https://doi.org/10.55580/oguzhan.1593238
- Serbest, R. (2024). Ürün yerleştirme üzerine yapılmış çalışmaların bibliyometrik analiz ile değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi].
- Sünbül Koçak, Z. (2015). Kazanç kalitesinin ve kazanç yönetiminin işletmelerin finansal performansı üzerine etkisi: İSO 500 işletmeleri üzerine bir araştırma. [Yüksek Lisans Tezi, T.C. Balıkesir Üniversitesi].
- Zor, İ., & Korga, S. (2020). Türkiye muhasebe ve finansal raporlama standartlarının kazanç yönetimi uygulamalarına etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi (86), 1-24. doi:https://doi.org/10.25095/mufad.710060
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İşletme |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Eylül 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Eylül 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Temmuz 2025 |
| Kabul Tarihi | 10 Ağustos 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 17 Sayı: 3 |
