Öz
Yirminci yüzyılda ortaya çıkan ve günümüzde
İslam hareketleri arasında popüler hareketi olarak kabul edilen Tebliğ Cemaati
ve Cemaat-i İslami Güney Asya’dan çıkmıştır. İngiliz sömürge altında kalan
dönemin Hint alt kıtasında 1927’de Muhammed İlyas al-Kandhlavi tarafından
Tebliğ Cemaati ve 1941 yılında Seyyid Ebul Ala Mevdudi tarafından Cemaat-i
İslami kurulmuştur. Zamanla, Tebliğ Cemaati dünyanın dört bir yanda yayılmış durumundadır.
Öte yandan, Cemaat-i İslami ise Pakistan, Bangladeş ve Hindistan olmak üzere
Güney Asya’daki ülkelerde yayılmıştır. Müslümanlara İslam’ın tebliğini
ulaştırması temelinde kurulmuş olsa da bu iki İslami hareketinin temel farkı
siyasi görüşüdür. Tebliğ Cemaati’nin temel amacı siyasetten uzak durarak niyet,
namaz, oruç gibi İslamin temel prensiplerine uyup kalpları temiz tutarak şerle
mücadele edip toplumu değiştirmektir. Ancak, Cemaat-i İslami İslam’ın temel
prensiplerinin yanı sıra Kur’an ve Hadis’e göre yaşayan bir grup insanla siyasi
ve demokratik yoluyla İslami bir devlet kurma amacındadır. Siyasi görüşü
dolayısıyla Güney Asya'daki devletleri özellikle Bangladeş Cemaat-i İslami‘yi
baskı yapmaktayken siyasete karışmayan Tebliğ Cemaati’ne büyük destekler
vermektedir. Bangladeş’te Cemaat-i İslami liderleri hükümetler tarafından hapis
veya idam cezası verilirken Tebliğ Cemaati’nin içtima programına (yıllık
toplantısı) her türlü destek verilmektedir. Bu çalışmanın amacı Güney Asya’dan
ortaya çıkan Tebliğ Cemaati ve Cemaat-i İslami hareketinin temel farklarını
araştırmaktır. Niteliksel bu çalışmada iki hareketinin kuruluşu, amaçları,
çalışma şekilleri ve toplumun tepkilerini tartışılmıştır. Ayrıca, iki
hareketine karşı Bangladeş hükümetin çifte standart tutumunun nedenlerini de
ortaya çıkarılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahamed, E. (1989). Current Trends of Islam in Bangladesh. In E. Ahamed (Ed.), Society and Politics in Bangladesh (pp. 135-149). Dhaka: Academic Publishers.
- Ahmad, M. (1991). Islamic Fundamentalism in South Asia: The Jamaat-i-Islami and the Tablighi Jamaat. In M. E. Marty & R. S. Appleby (Eds.), Fundamentalisms Observed (pp. 1-54). Chicago: The University of Chicago Presshttp://www.iiu.edu.pk/wp-content/uploads/downloads/ird/downloads/fundamentalisms-observed.pdf (Erişim Tarihi: 10.02.2018)
- Ahsan, M. M. (1993). Cemâat-İ İslâmî, İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, 07, 291-293.
- Ahsan, M. M. (1993). Cemâat-İ Teblîğ, İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, 07, 293-294.
- Ay, H. (2014). Bangladeş ve Cemaat-i İslami Pratiği, Haksöz Dergisi, 274, Ocak. http://www.haksozhaber.net/okul/article_detail.php?id=6964 (Erişim Tarihi: 12.04.2018).
- BJI (2017). An Introduction To Bangladesh Jamaat-e-Islami, Jamaat-e-islami.org (Erişim Tarihi: 01.02.2017).
- BJI (2017). Success of Jamaat, Jamaat-e-islami.org (Erişim Tarihi: 05.04.2017).
- BJI (2017), Constitution, Central Publicity Department, Bangladesh Jamaate Islami, Dhaka.
- BJI (2016). Sangathan Paddhati (Teşkiletin Yöntemleri), Central Publicity Department, Bangladesh Jamaate Islami, Dhaka.
- Choudhury, G. W. (1969). Constitutional Development in Pakistan. Great Britain: Lowe & Brydone (Printers) Ltd.
- The Daily Star (2016). 2 Jamaat men held with bombs, jihadi books. http://www.thedailystar.net/country/2-jamaat-men-held-bombs-jihadi-books-1253836 (Erişim Tarihi: 15.02.2017).
- The Daily Sun (2017). Bishwa Ijtema: President, PM joins Akheri Munajat. http://www.daily-sun.com/post/198653/Bishwa-Ijtema:-President-PM-joins-Akheri-Munajat (Erişim Tarihi: 17.02.2017).
- Dhaka Tribune (2017). Police arrest 28 female Jamaat activists. http://www.dhakatribune.com/bangladesh/crime/2017/02/02/police-arrests-28-female-jamaat-activists/ (Erişim Tarihi: 17.02.2017).
- Efe, F. (2004). Cemaat-İ Tebliğ’in Davet, Tebliğ ve Eğitim Yöntemi. İslâmi Araştırmalar Dergisi, 17 (3). 216-234.
- Hasanuzzaman, A. M. (2009). Bangladeshey Sangsadio Gonotantra. Rajniti O Governance: 1991-2007. Dhaka: The University Press Limited.
- Hasanuzzaman, A. M. (1998). Role of Opposition in Bangladesh Politics. Dhaka: The University Press Limited.
- HRW (2016). Bangladesh Events of 2015. Human Rights Watch, https://www.hrw.org/world-report/2016/country-chapters/bangladesh (Erişim Tarihi: 10.011.2017).
- Khan, M. S. (2010). Conflict Resolution in Bangladesh: Citizens’ Perceptions. In A. M. Hasanuzzaman & S. Alam, S. (Eds.). Political Management in Bangladesh (pp. 55-76). Dhaka: A H Development Publishing House.
- Mevdudi, S. A. A. (2014). Islami Andoloner Vobissot Kormoniti (İslami Hareketinin Gelecek Planları), Bangladesh Jamaate Islami, Dhaka: Central Publicity Department.
- Momotaj, B. (2015). Negotiation for Extended Gender Roles in Islam: Women in Tablighi Jamaat in Bangladesh. (Doctorate Thesis, Hiroshima University). Retrieved from https://ir.lib.hiroshima-u.ac.jp/files/public/3/37454/20150609104219667028/k6567_3.pdf
- Rana, M. A. (2009). Tablighi Jamaat: Discourse and Challenges. PAK Institute for Peace Studies, Islamabad. http://pakpips.com/download.php?f=138.pdf (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
- Samdani, H. (2017). Tabliger Kaz Ki (Tebliğ Neler Yapar), http://www.banglaislamicbook.com/ (Erişim Tarihi: 15.02.2017).
- SETA (2013). Pakıstan Sıyasetını Anlama Kılavuzu, SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Raporu, Ankara.
- Şen, A. (2016). Bangladeş Neden Müslüman Liderleri İdam Ediyor?, Star.com.tr. http://www.star.com.tr/acik-gorus/banglades-haber-1112723/ (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
- Ullah, R. (2017). Bangladeş ve Türkiye: İkili İlişkilerin Bir Analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi, 9 (1), 30-44.
Öz
The Tablighi Jamaat and the Jamaat-e-Islami have emerged
in the twentieth century from South Asia and now considered as popular
movements among the Islamic movements. Tablighi Jamaat was formed in 1927 by
Muhammad Ilyas al-Kandhlawi and Jamaat-e-Islami was formed in 1941 by Sayyid
Abul A’la Maududi. Over time, Tablighi Jamaat has spread all over the world. On
the other hand, Jamaat-e-Islami spread in the countries of South Asia,
including Pakistan, Bangladesh and India. Although these two movements are founded
for preaching Islam to Muslims, the main difference between these two movements
is the ‘political view’. The main objectives of Tablighi Jamaat are to keep
hearts clean abiding by the basic principles of Islam such as intention, prayer
and fasting and change the society. However, Jamaat-e-Islami aims to establish
an Islamic state through a political and democratic way with a group of people
who live according to the Qur’an and the Hadith, as well as the basic
principles of Islam. Due to its political view, Jamaat-e-Islami is under
pressure in the states in South Asia particularly in Bangladesh, while the
Tablighi Jamaat has been giving great support. The purpose of this study is to
investigate the fundamental differences between Tablighi Jamaat and Jamaat-e-Islami.
In this qualitative study, the establishment of two movements, their aims,
their way of working and the reactions of the society are discussed. The
reasons for the double standard stance of Bangladesh government against the two
movements are also revealed.
Anahtar Kelimeler
South Asia Islamic Movements Tablighi Jamaat Jamaat-i Islami
Kaynakça
- Ahamed, E. (1989). Current Trends of Islam in Bangladesh. In E. Ahamed (Ed.), Society and Politics in Bangladesh (pp. 135-149). Dhaka: Academic Publishers.
- Ahmad, M. (1991). Islamic Fundamentalism in South Asia: The Jamaat-i-Islami and the Tablighi Jamaat. In M. E. Marty & R. S. Appleby (Eds.), Fundamentalisms Observed (pp. 1-54). Chicago: The University of Chicago Presshttp://www.iiu.edu.pk/wp-content/uploads/downloads/ird/downloads/fundamentalisms-observed.pdf (Erişim Tarihi: 10.02.2018)
- Ahsan, M. M. (1993). Cemâat-İ İslâmî, İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, 07, 291-293.
- Ahsan, M. M. (1993). Cemâat-İ Teblîğ, İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, 07, 293-294.
- Ay, H. (2014). Bangladeş ve Cemaat-i İslami Pratiği, Haksöz Dergisi, 274, Ocak. http://www.haksozhaber.net/okul/article_detail.php?id=6964 (Erişim Tarihi: 12.04.2018).
- BJI (2017). An Introduction To Bangladesh Jamaat-e-Islami, Jamaat-e-islami.org (Erişim Tarihi: 01.02.2017).
- BJI (2017). Success of Jamaat, Jamaat-e-islami.org (Erişim Tarihi: 05.04.2017).
- BJI (2017), Constitution, Central Publicity Department, Bangladesh Jamaate Islami, Dhaka.
- BJI (2016). Sangathan Paddhati (Teşkiletin Yöntemleri), Central Publicity Department, Bangladesh Jamaate Islami, Dhaka.
- Choudhury, G. W. (1969). Constitutional Development in Pakistan. Great Britain: Lowe & Brydone (Printers) Ltd.
- The Daily Star (2016). 2 Jamaat men held with bombs, jihadi books. http://www.thedailystar.net/country/2-jamaat-men-held-bombs-jihadi-books-1253836 (Erişim Tarihi: 15.02.2017).
- The Daily Sun (2017). Bishwa Ijtema: President, PM joins Akheri Munajat. http://www.daily-sun.com/post/198653/Bishwa-Ijtema:-President-PM-joins-Akheri-Munajat (Erişim Tarihi: 17.02.2017).
- Dhaka Tribune (2017). Police arrest 28 female Jamaat activists. http://www.dhakatribune.com/bangladesh/crime/2017/02/02/police-arrests-28-female-jamaat-activists/ (Erişim Tarihi: 17.02.2017).
- Efe, F. (2004). Cemaat-İ Tebliğ’in Davet, Tebliğ ve Eğitim Yöntemi. İslâmi Araştırmalar Dergisi, 17 (3). 216-234.
- Hasanuzzaman, A. M. (2009). Bangladeshey Sangsadio Gonotantra. Rajniti O Governance: 1991-2007. Dhaka: The University Press Limited.
- Hasanuzzaman, A. M. (1998). Role of Opposition in Bangladesh Politics. Dhaka: The University Press Limited.
- HRW (2016). Bangladesh Events of 2015. Human Rights Watch, https://www.hrw.org/world-report/2016/country-chapters/bangladesh (Erişim Tarihi: 10.011.2017).
- Khan, M. S. (2010). Conflict Resolution in Bangladesh: Citizens’ Perceptions. In A. M. Hasanuzzaman & S. Alam, S. (Eds.). Political Management in Bangladesh (pp. 55-76). Dhaka: A H Development Publishing House.
- Mevdudi, S. A. A. (2014). Islami Andoloner Vobissot Kormoniti (İslami Hareketinin Gelecek Planları), Bangladesh Jamaate Islami, Dhaka: Central Publicity Department.
- Momotaj, B. (2015). Negotiation for Extended Gender Roles in Islam: Women in Tablighi Jamaat in Bangladesh. (Doctorate Thesis, Hiroshima University). Retrieved from https://ir.lib.hiroshima-u.ac.jp/files/public/3/37454/20150609104219667028/k6567_3.pdf
- Rana, M. A. (2009). Tablighi Jamaat: Discourse and Challenges. PAK Institute for Peace Studies, Islamabad. http://pakpips.com/download.php?f=138.pdf (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
- Samdani, H. (2017). Tabliger Kaz Ki (Tebliğ Neler Yapar), http://www.banglaislamicbook.com/ (Erişim Tarihi: 15.02.2017).
- SETA (2013). Pakıstan Sıyasetını Anlama Kılavuzu, SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Raporu, Ankara.
- Şen, A. (2016). Bangladeş Neden Müslüman Liderleri İdam Ediyor?, Star.com.tr. http://www.star.com.tr/acik-gorus/banglades-haber-1112723/ (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
- Ullah, R. (2017). Bangladeş ve Türkiye: İkili İlişkilerin Bir Analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi, 9 (1), 30-44.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Siyaset Bilimi |
| Bölüm | Derleme Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Eylül 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 10 Sayı: 3 |
