Öz
Ermenistan, bağımsızlığını kazandıktan sonra Rusya’ya yakın ancak Batı ile de diyalogunu sürdürmeye çalışan çok yönlü bir dış politika stratejisi benimsemiştir. Bir taraftan Rusya ile stratejik ortaklık düzeyine varan bir ilişkiye girerken diğer taraftan ise birçok Batı menşeli örgüt ve kuruluşa üye olarak Avrupa ile diyalogunu artırmaya çalışmıştır. Bu süreçte siyasi bütünleşme ve genişleme gibi iki önemli strateji geliştiren Avrupa Birliği ise bazı eski Doğu Bloku ülkelerini birliğe dâhil etmiş ve eski Sovyet ülkelerinin dâhil olduğu yakın coğrafyası ile ilişkilerin arttırılmasına yönelik girişimlerde bulunmuştur. Bu çerçevede hayata geçirilen Avrupa Komşuluk Politikası ve Doğu Ortaklığı Programı (DOP) Ermenistan ile Avrupa Birliği (AB) ilişkilerinin geliştirilmesinde önemli rol oynamıştır.AB’nin Soğuk Savaş sonrası dönemde yakın coğrafyasına yönelik geliştirdiği stratejiler gerek birliğin içyapısında meydana gelen değişimlerle gerekse Sovyetler Birliği’nin yıkılması ile yeni komşulara sınır olma gibi dışsal olarak değerlendirebileceğimiz faktörlerle açıklanabilir. 7 Şubat 1992’de imzalanan Maastricht Anlaşması ile birliğin ortak bir dış politika anlayışına kavuşması yakın bölgelere yönelik girişimlerde bulunulmasını kolaylaştırırken, SSCB’nin yıkılması ile birliğin sınırının değişmesi ve yeni komşuların fırsat ve riskleriyle ortaya çıkması bu tür adımları zorunlu hale getirmiştir.
Anahtar Kelimeler
Avrupa Birliği Ermenistan Güney Kafkasya Avrupa Komşuluk Politikası Doğu Ortaklığı Programı Gümrük Birliği Rusya
Kaynakça
- “Armenia’s Joining of the Customs Union Still Being Dragged Out”, (19.10.2014). “Armenia http://www.refworld.org/docid/525e3f30f.html, (15.10.2014). Customs Union”,
- Asker, Ali (2012). “Rusya’nın Ermenistan’da Askeri Varlığı:
- Hukuki ve Politik Bakış Açısı ile Bir Değerlendirme”, Ermeni Araştırmaları, 41: 93-111. “Avrupa Birliği, Ermenistan ile Serbest Ticaret Müzakerelerini Başlatmaya Hazırlanıyor”, İktisadi Kalkınma Vakfı E-bülten, http://bulten.ikv.org.tr/?ust_id=534&id=1749, (01.09.2014).
- Avrupa Birliği Doğu Ortaklığı Stratejisi (), Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi http://www.ekonomi.gov.tr/avrupabirligi/index.cfm?sayfa=D BB15005-D8D3-8566-452022B140FE9673, (08.09.2014).
- Borshchevskaya, Anna (2013). “Armenia’s Choice: Russia or The EU?”, Turkish Policy Quarterly, 12 1(12): 95-107
- Desmond, Dinan (2005). Avrupa Birliği Ansiklopedisi, Çev. Hale
- Akay, Kitap Yayınevi, Cilt 1-2. Dizman, Ali Osman “AB ve Ermenistan İlişkileri Türkiye- Ermenistan http://www.tepav.org.tr/upload/files/1361278417
- AB_ve_Ermenistan_iliskileri_Turkiye_Ermenistan_Iliskileri ne_Bir_Ivme_Kazandirabilir_mi.pdf, (02.10.2014). mı?”,
- Elnur İsmayilov, “Rusya’nın Avrasya Birliği Projesi ve Ermenistan”, Bilgesam, http://www.bilgesam.org/incele/552/- rusyanin-avrasya-birligi-projesi-ve- ermenistan/#.VFi10vmsXLs, (22.10.2014). Eastern http://www.easternpartnership.org/programmes/country- allocations, (05.10.2014). Community”, http://www.easternpartnership.org/content/eastern- partnership-funds, (10.10.2014).
- “EU Launches Free Trade Negotiations with Armenia”, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-150_en.htm, (12.09.2014). “Eastern http://eeas.europa.eu/eastern/index_en.htm, (11.10.2014). Partnership”,
- “European Neighbourhood Policy Strategy Paper”, 12 May , content/EN/TXT/?uri=CELEX:52004DC0373, (01.09.2014). http://eur-lex.europa.eu/legal- “EU http://asbarez.com/113525/eu-says-armenia-blocked-free- trade-deal/, (09.09.2014). Blocked Free-Trade Deal”,
- “EU-Armenia: About Decision to Join the Customs Union”, http://ec.europa.eu/commission_2010
- /fule/headlines/news/2013/09/20130906_en.htm, (20.09.2014).
- “European Neighbourhhood Policy: EU-Egypt Joint Action Plan”, http://www.europeanagenda.eu/_files/news/2007-03-07_12- 44_eu-egypt_action_plan.pdf, (02.09.2014). p. ; “Europen http://eeas.europa.eu/eastern/faq/index_en.htm, (05.09.2014). Partnership Policy”, “EU-Armenia Prospects”, http://www.eufoa.org/uploads/FutureofEUAMRelations.pdf, (11.09.2014). Future March ; , s.
- Giragosian, Richard (17 June 2013).“The Eurasian Union: A
- View from Armenia”, Caucasus Analytical Digest, 51:12-13. Hatipoğlu, Esra (2013).“Yorgun AB’nin Komşularla İmtihanı:
- Karadeniz Bölgesi ve Avrupa Birliği”, OAKA, 16(8): 1-20. Hovhannisyan, Mikhayel (18 December 2013).“Armenia
- Before and After Vilnius”, Caucasus Analytical Digest, No. 58, p. ; http://www.css.ethz.ch/publications/pdfs/CAD-58-2-4.pdf, (10.10.2014).
- Huseynov, Fuad (2001).“Avrupa Birliği-BDT Ülkeleri
- İlişkilerinin Hukuki Çerçevesi” , Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(50): 247-288. İbrahimov, Rovshan (2008). Avrupa Birliği Güney Kafkasya
- Devletleri İlişkileri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. “Joint Decleration of the Prague Eastern Partnership Summit”, (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pres sdata/en/er/107589.pdf)
- Karagül, Soner (2006).“Ermenistan’ın Bağımsızlık Sonrası
- Avrupa ile İlişkileri”, OAKA, 2(1): 128-148. Korkmaz, Dicle (2007). Rusya Federasyonu-Avrupa Birliği
- İlişkilerinin Üç Temel Belge Çerçevesinde İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007
- Laçiner, Sedat (Bahar 2002). “Ermenistan Dış Politikası ve Belirleyici http://www.eraren.org/index.php?Lisan=tr&Page=DergiIcerik &IcerikNo=303, (18.10.2014). Ermeni Araştırmaları,
- Laçiner, Sedat and Kaya, İbrahim (2003). The Armenia Issue and the Jews, Turkish-Armenian National Committee and Istitute for Armenian Research, Ankara and London.
- Lütem, Ömer Engin (2012). “Olaylar ve Yorumlar”, Ermeni Araştırmaları, 42: 7-46.
- Lütem, Ömer Engin, (2013).“Olaylar ve Yorumlar”, Ermeni Araştırmaları, 45: 7-54.
- Barselona’da düzenlenen ve ‘Barselona Süreci’ olarak da bilinen Avrupa-Akdeniz Devlet ve Hükümet Başkanları Konferansı sonrası açıklanan Barselona Deklarasyonu ile tesis edilmiştir. Türkiye, Filistin, Ürdün, Fas, Lübnan Tunus, “New Analysis: Armenia’s Choice Stirs Competition Between Moscow, EU”, http://www.rferl.org/content/armenia-russia- customs-union-eu-analysys/25095948.html, (11.09.2014).
- Onur, Ayşenur (2007).“Avrupa Komşuluk Politikası”, AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Bülteni, Sayı 7.
- Öğütçü, Özge Nur “Avrupa’nın Doğu Ortaklığı Programı ve Rusya’nın artan Etkisi”, http://www.avim.org.tr/analiz/tr/-- AVRUPA%E2%80%99NIN-DOGU-ORTAKLIGI- PROGRAMI-VE-RUSYA%E2%80%99NIN-ARTAN- ETKISI/3193, (06.10.2014).
- “Political and Economic Relations”, Delagation of The European http://eeas.europa.eu/delegations/armenia/eu_armenia/politic al_relations/index_en.htm, (29.08.2014). Armenia”
- “Political and Economic Relations”, Delagation of The European http://eeas.europa.eu/delegations/armenia/eu_armenia/politic al_relations/index_en.htm, (01.09.2014). Armenia” “Putin http://www.trtturk.com/haber/putin-erivani-avrupadan- kopardi.html, (11.09.2014). Avrupa’dan Kopardı”,
- Shirinyan, Anahit and Ralchev, Stefan (14 November 2013) “U- turns and Ways Forward: Armenisa, the EU and Russia
- Beyond Vilnius Policy Brief”, Institute for Regional and Internatioan Studies. “The Eastern Partnership: The European Union and Eastern Europe” http://eeas.europa.eu/eastern/docs/140130_eap_general_ppt_e n.pdf, (01.09.2014). “What
- (http://eeas.europa.eu/enp/pdf/pdf/action_plans/armenia_enp _ap_final_en.pdf), (05.10.2014). Neighbourhood Policy”, “What is http://eeas.europa.eu/enp/about-us/index_en.htm, (07.09.2014). Neighbourhood Policy”,
- Zolyan, Mikayel, “Is Armenia Turning East”, The Foreign Policy Center, http://fpc.org.uk/articles/635, (21.09.2014).
- Mısır, Suriye ve İsrail’in dahil olduğu bu süreç, 13 Temmuz tarihinde Paris’te düzenlenen Avrupa-Akdeniz Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi ile ‘Akdeniz için Birlik’ adıyla da ifade edilmiştir. vi Bilindiği gibi, 1951’de Paris Anlaşması ile kurulan Avrupa
- Kömür Çelik Topluluğu (AKÇT) Avrupa Birliği’nin temelini oluşturmaktadır. 1957 Roma Anlaşması ile ise, AKÇT’ye ek olarak 6 kurucu ülke tarafından Avrupa Ekonomik
- Topluluğu ve Avrupa Atom Enerji Kurumu kurulmuştur. Bu tarihten sonra oluşum Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)olarak anılmaya başlanmıştır. 1965 yılında imzalanan
- Füzyon Anlaşması ile ise üç topluluk ortak Konsey ve ortak Komisyon etrafında birleştirilerek “Avrupa Toplulukları” adını almıştır. 1 Kasım 1993’te yürürlüğe giren Maastricht
Öz
After gaining its independence, Armenia adopted a political strategy that was close to Russia but at the same time tried to maintain its dialogue with the West. While on one hand, Armenia established a relationship up to the level of strategic partnership with Russia, on the other hand, it tried to improve the dialogue with Europe by being a member of many western organizations and institutions. In this process, the European Union, which developed two major strategies like political integration and enlargement, included some former Eastern Bloc countries in the Union and made attempts in order to strengthen the relationship with its close geography, including former Soviet countries. In this context, the European Neighborhood Policy and Eastern Partnership Program have played an important role in the development of EU relations with Armenia. In post-cold war era, EU’s politics that it developed towards its nearby geography can be explained by both the changes in the Union’s internal structure and by the external factors such as dissolution of Soviet Union and establishment of new states on its borders. With Maastricht Treaty, signed on 1992, while the Union’s having a common foreign policy understanding made it easier to make attempts in the surrounding areas, the change in the border of the Union as a result of dissolution of SSCB and the appearances of new neighbours with their pros and cons made such kind of steps inevitable
Anahtar Kelimeler
European Union Armenia Southern Caucasia European Neighbourhood Policy Eastern Partnership Program Customs Union Russia.
Kaynakça
- “Armenia’s Joining of the Customs Union Still Being Dragged Out”, (19.10.2014). “Armenia http://www.refworld.org/docid/525e3f30f.html, (15.10.2014). Customs Union”,
- Asker, Ali (2012). “Rusya’nın Ermenistan’da Askeri Varlığı:
- Hukuki ve Politik Bakış Açısı ile Bir Değerlendirme”, Ermeni Araştırmaları, 41: 93-111. “Avrupa Birliği, Ermenistan ile Serbest Ticaret Müzakerelerini Başlatmaya Hazırlanıyor”, İktisadi Kalkınma Vakfı E-bülten, http://bulten.ikv.org.tr/?ust_id=534&id=1749, (01.09.2014).
- Avrupa Birliği Doğu Ortaklığı Stratejisi (), Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi http://www.ekonomi.gov.tr/avrupabirligi/index.cfm?sayfa=D BB15005-D8D3-8566-452022B140FE9673, (08.09.2014).
- Borshchevskaya, Anna (2013). “Armenia’s Choice: Russia or The EU?”, Turkish Policy Quarterly, 12 1(12): 95-107
- Desmond, Dinan (2005). Avrupa Birliği Ansiklopedisi, Çev. Hale
- Akay, Kitap Yayınevi, Cilt 1-2. Dizman, Ali Osman “AB ve Ermenistan İlişkileri Türkiye- Ermenistan http://www.tepav.org.tr/upload/files/1361278417
- AB_ve_Ermenistan_iliskileri_Turkiye_Ermenistan_Iliskileri ne_Bir_Ivme_Kazandirabilir_mi.pdf, (02.10.2014). mı?”,
- Elnur İsmayilov, “Rusya’nın Avrasya Birliği Projesi ve Ermenistan”, Bilgesam, http://www.bilgesam.org/incele/552/- rusyanin-avrasya-birligi-projesi-ve- ermenistan/#.VFi10vmsXLs, (22.10.2014). Eastern http://www.easternpartnership.org/programmes/country- allocations, (05.10.2014). Community”, http://www.easternpartnership.org/content/eastern- partnership-funds, (10.10.2014).
- “EU Launches Free Trade Negotiations with Armenia”, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-150_en.htm, (12.09.2014). “Eastern http://eeas.europa.eu/eastern/index_en.htm, (11.10.2014). Partnership”,
- “European Neighbourhood Policy Strategy Paper”, 12 May , content/EN/TXT/?uri=CELEX:52004DC0373, (01.09.2014). http://eur-lex.europa.eu/legal- “EU http://asbarez.com/113525/eu-says-armenia-blocked-free- trade-deal/, (09.09.2014). Blocked Free-Trade Deal”,
- “EU-Armenia: About Decision to Join the Customs Union”, http://ec.europa.eu/commission_2010
- /fule/headlines/news/2013/09/20130906_en.htm, (20.09.2014).
- “European Neighbourhhood Policy: EU-Egypt Joint Action Plan”, http://www.europeanagenda.eu/_files/news/2007-03-07_12- 44_eu-egypt_action_plan.pdf, (02.09.2014). p. ; “Europen http://eeas.europa.eu/eastern/faq/index_en.htm, (05.09.2014). Partnership Policy”, “EU-Armenia Prospects”, http://www.eufoa.org/uploads/FutureofEUAMRelations.pdf, (11.09.2014). Future March ; , s.
- Giragosian, Richard (17 June 2013).“The Eurasian Union: A
- View from Armenia”, Caucasus Analytical Digest, 51:12-13. Hatipoğlu, Esra (2013).“Yorgun AB’nin Komşularla İmtihanı:
- Karadeniz Bölgesi ve Avrupa Birliği”, OAKA, 16(8): 1-20. Hovhannisyan, Mikhayel (18 December 2013).“Armenia
- Before and After Vilnius”, Caucasus Analytical Digest, No. 58, p. ; http://www.css.ethz.ch/publications/pdfs/CAD-58-2-4.pdf, (10.10.2014).
- Huseynov, Fuad (2001).“Avrupa Birliği-BDT Ülkeleri
- İlişkilerinin Hukuki Çerçevesi” , Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(50): 247-288. İbrahimov, Rovshan (2008). Avrupa Birliği Güney Kafkasya
- Devletleri İlişkileri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. “Joint Decleration of the Prague Eastern Partnership Summit”, (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pres sdata/en/er/107589.pdf)
- Karagül, Soner (2006).“Ermenistan’ın Bağımsızlık Sonrası
- Avrupa ile İlişkileri”, OAKA, 2(1): 128-148. Korkmaz, Dicle (2007). Rusya Federasyonu-Avrupa Birliği
- İlişkilerinin Üç Temel Belge Çerçevesinde İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007
- Laçiner, Sedat (Bahar 2002). “Ermenistan Dış Politikası ve Belirleyici http://www.eraren.org/index.php?Lisan=tr&Page=DergiIcerik &IcerikNo=303, (18.10.2014). Ermeni Araştırmaları,
- Laçiner, Sedat and Kaya, İbrahim (2003). The Armenia Issue and the Jews, Turkish-Armenian National Committee and Istitute for Armenian Research, Ankara and London.
- Lütem, Ömer Engin (2012). “Olaylar ve Yorumlar”, Ermeni Araştırmaları, 42: 7-46.
- Lütem, Ömer Engin, (2013).“Olaylar ve Yorumlar”, Ermeni Araştırmaları, 45: 7-54.
- Barselona’da düzenlenen ve ‘Barselona Süreci’ olarak da bilinen Avrupa-Akdeniz Devlet ve Hükümet Başkanları Konferansı sonrası açıklanan Barselona Deklarasyonu ile tesis edilmiştir. Türkiye, Filistin, Ürdün, Fas, Lübnan Tunus, “New Analysis: Armenia’s Choice Stirs Competition Between Moscow, EU”, http://www.rferl.org/content/armenia-russia- customs-union-eu-analysys/25095948.html, (11.09.2014).
- Onur, Ayşenur (2007).“Avrupa Komşuluk Politikası”, AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Bülteni, Sayı 7.
- Öğütçü, Özge Nur “Avrupa’nın Doğu Ortaklığı Programı ve Rusya’nın artan Etkisi”, http://www.avim.org.tr/analiz/tr/-- AVRUPA%E2%80%99NIN-DOGU-ORTAKLIGI- PROGRAMI-VE-RUSYA%E2%80%99NIN-ARTAN- ETKISI/3193, (06.10.2014).
- “Political and Economic Relations”, Delagation of The European http://eeas.europa.eu/delegations/armenia/eu_armenia/politic al_relations/index_en.htm, (29.08.2014). Armenia”
- “Political and Economic Relations”, Delagation of The European http://eeas.europa.eu/delegations/armenia/eu_armenia/politic al_relations/index_en.htm, (01.09.2014). Armenia” “Putin http://www.trtturk.com/haber/putin-erivani-avrupadan- kopardi.html, (11.09.2014). Avrupa’dan Kopardı”,
- Shirinyan, Anahit and Ralchev, Stefan (14 November 2013) “U- turns and Ways Forward: Armenisa, the EU and Russia
- Beyond Vilnius Policy Brief”, Institute for Regional and Internatioan Studies. “The Eastern Partnership: The European Union and Eastern Europe” http://eeas.europa.eu/eastern/docs/140130_eap_general_ppt_e n.pdf, (01.09.2014). “What
- (http://eeas.europa.eu/enp/pdf/pdf/action_plans/armenia_enp _ap_final_en.pdf), (05.10.2014). Neighbourhood Policy”, “What is http://eeas.europa.eu/enp/about-us/index_en.htm, (07.09.2014). Neighbourhood Policy”,
- Zolyan, Mikayel, “Is Armenia Turning East”, The Foreign Policy Center, http://fpc.org.uk/articles/635, (21.09.2014).
- Mısır, Suriye ve İsrail’in dahil olduğu bu süreç, 13 Temmuz tarihinde Paris’te düzenlenen Avrupa-Akdeniz Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi ile ‘Akdeniz için Birlik’ adıyla da ifade edilmiştir. vi Bilindiği gibi, 1951’de Paris Anlaşması ile kurulan Avrupa
- Kömür Çelik Topluluğu (AKÇT) Avrupa Birliği’nin temelini oluşturmaktadır. 1957 Roma Anlaşması ile ise, AKÇT’ye ek olarak 6 kurucu ülke tarafından Avrupa Ekonomik
- Topluluğu ve Avrupa Atom Enerji Kurumu kurulmuştur. Bu tarihten sonra oluşum Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)olarak anılmaya başlanmıştır. 1965 yılında imzalanan
- Füzyon Anlaşması ile ise üç topluluk ortak Konsey ve ortak Komisyon etrafında birleştirilerek “Avrupa Toplulukları” adını almıştır. 1 Kasım 1993’te yürürlüğe giren Maastricht
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA43TN76ED |
|---|---|
| Bölüm | Derleme Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 14 Temmuz 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016Cilt: 8 Sayı: 1 |
