Öz
Karar verme, birden fazla seçenek içinden en uygun olanın seçilmesi olarak ifade edilmektedir. Karar verme durumunda; karar vericilerin tecrübeleri, objektif yargıları, stratejik amaçları göz önüne alındığı gibi birden çok nicel ve nitel kriterlerin de bu sürecin içinde olduğu görülmektedir. Bazı durumlardaki karmaşıklıklardan ve çevrede olan belirsizliklerinden dolayı bulanıklık ifadesi kullanılmaktadır. Buna göre bulanık mantık, değişik türlerdeki belirsizliklerin ve bulanıklığın modellenmesine yardımcı olmaktadır. Değişik durumlarda farklı sonuçların elde edilebileceği ihtimalinden dolayı bulanık mantık kullanılmaktadır. Bu çalışmada kriterler arasındaki etkileşimin nicel olarak açıklanması zor olduğundan Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden(ÇKKVY) DEMATEL yöntemi bulanıklaştırılarak kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Sivas ilindeki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Devlet Okullarındaki idari yöneticilerin okul tercihlerinde hangi kriterlere göre seçim yaptıklarının konu ile ilgili uzman görüşleri doğrultusunda Bulanık DEMATEL yöntemi ile ele alarak, kriterlerin öncelik sıralamalarını, etkileyen ve etkilenen ilişkilerini ve önemlerini incelemektir. Uzman görüşleri için Sivas’ta Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Devlet Okullarında idari yönetici pozisyonunda görev yapan okul müdür ve müdür yardımcılarından oluşan 10 uzman görüşlerinden yararlanılmıştır. Verilerin toplanması için, kriterlerin ikili karşılaştırmasının yapıldığı 6x6 matris kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, kriterlerden en önemli kriterin “Okuldaki mevcut öğrenci sayısı” kriteri olduğu, yani diğer kriterleri etkileyen kriter olduğu, diğer kriterlerin ise sırasıyla, “okuldaki mevcut öğretmen sayısı”, “Okulun ilkokul ve ortaokulun beraber veya ayrı olması durumu”, “Okuldaki eğitimin tam gün eğitim veya ikili öğretim(sabahçı-öğlenci) olması durumu”, “Okulun ikametgâha uzaklığı” ve “Okulun il merkezine uzaklığı” kriterinin takip ettiği sonucuna ve en son kriterin diğer kriterler tarafından etkilenen kriter olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara göre “Okuldaki mevcut öğrenci sayısı “ kriteri diğer kriterlere göre idari yöneticilerin okul tercihlerinde önemli bir yere sahiptir.
Anahtar Kelimeler
Çok Kriterli Karar Verme Bulanık Mantık Bulanık DEMATEL Yöntemi Okul Tercihi.
Kaynakça
- Ada, E., Kazançoğlu, Y. & Aksoy, M. (2011). Esnek Üretim Sistemlerine Etki Eden Faktörlerin Bulanık DEMATEL Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi, 92 - 102, 2018 102 XI. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul, 23- 24 Haziran 2011.
- Aksakal, E. & Dağdeviren, M. (2010). ANP ve DEMATEL yöntemleri ile personel seçimi problemine bütünleşik bir yaklaşım. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 25(4), 905-913.
- Albayrak, Ö. & Erkayman, B . (2018). Bulanık DEMATEL ve EDAS yöntemleri kullanılarak sporcular için akıllı bileklik seçimi. Ergonomi, 1(2), 92-102. DOI: 10.33439/ergonomi.478303.
- Altan, Ş. & Aydın, E. K. (2015). Bulanık DEMATEL ve Bulanık TOPSİS yöntemleri ile üçüncü parti lojistik firma seçimi için bütünleşik bir model yaklaşımı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (3), 99-119.
- Başkaya Zehra, (2011). Bulanık Doğrusal Programlama. Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
- Büyüközkan, G. & Çifçi G. (2012). A novel hybrid MCDM approach based on fuzzy DEMATEL, fuzzy ANP and fuzzy TOPSIS to evaluate green suppliers. Expert Systems with Applications Volume 39, Issue 3, 15 February 2012, Pages 3000-3011. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2011.08.162.
- Chang, B., Chang C-W. & Wu C-H. (2011). Fuzzy DEMATEL method for developing supplier selection criteria. Expert Systems with Applications, Volume 38, Issue 3, Mart 2011, ss 1850-1858. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2010.07.114.
- Çıkmak, S., Üstündağ, A. & Ungan, M. (2020). Savunma Sanayindeki Bir İşletmede Tedarik Zinciri Risk Azaltma Stratejilerinin Bulanık DEMATEL Yöntemiyle Analizi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8 (3) , 2005-2028 . DOI: 10.29130/dubited.730052.
- Ersin, İ., Dinçer, H. & Yüksel, S. (2019). Yerel Yönetimlerde Yatırım Kriterlerinin Belirlenmesi: Bulanık DEMATEL Yöntemiyle Bir Analiz. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26 (2) , 477-493. DOI: 10.18657/yonveek.496291.
- Huang Chi-Yo, Joseph Z. Shyu & Tzeng Gwo-Hshiung (2007). “Reconfiguring the Innovation Policy Portfolios for Taiwan’s SIP Mall Industry”, Technovation, 27(12): 744-765.
- Karakış, E . (2019). Bulanık AHP ve bulanık TOPSIS ile bütünleşik karar destek modeli önerisi: Özel okullarda öğretmen seçimi . Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , (53) , 112-137 . DOI: 10.18070/erciyesiibd.414655.
- Koç, E. (2019). Uluslararası Tedarikçi Seçim Probleminde Bulanık DEMATEL Yönteminin Kullanımı. Journal of Social Sciences Institute / Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Spring2019, Vol. 9 Issue 17, p339-355. 17p.
- Li, R.-J. (1999). Fuzzy Method In Group Decision Making. Computers & Mathematics with Applications, 38(1), 91-101.
- Muhammad, M. N. & Cavus, N. (2017). Fuzzy DEMATEL Method For Identifying LMS Evaluation Criteria, Procedia Computer Science, 120, 742-749.
- Organ, Y. (2013). Bulanık Dematel Yöntemiyle Makine Seçimini Etkileyen Kriterlerin Değerlendirilmesi . Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 22 (1) , 157-172. Retrieved from ttps://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/4392/60412
- Ömürgönülşen, M , Çekiç, B. & Ar, İ . (2020). Lojistik firmalarında endüstri 4.0 uyum sürecinde dikkate alınacak faktörlerin bulanık DEMATEL yöntemi ile değerlendirilmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Prof. Dr. Talha Ustasüleyman Özel Sayısı, 167-184 . DOI: 10.18092/ulikidince.581659.
- Özdağoğlu, A., Keleş, M. & Işıldak, B. (2021). Havalimanlarının Bulanık DEMATEL ve MABAC yöntemleri ile sıralanması . Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 14 (1) , 46-67 . DOI: 10.25287/ohuiibf.697259.
- Öztürk, O. (2009). Türkiye Karayollarında Trafik Kazalarının Nedeni ve Bu Kazaların Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Taymaz, H. (2003). Okul yönetimi. Ankara:Pegem A Yayıncılık.
- Tzeng, G.H. & Huang, J.J. (2011). Multiple attribute decision making methods and application. CRC Press.
- Wu, W.W. & Lee Y.T., (2007), “Developing Global Managers’ Competencies Using The Fuzzy DEMATEL Method”, Expert Systems With Applications, 32, 499–507.
- Zadeh, A. L. (1965). Fuzzy sets, Information and Control, 8, 338-353.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İşletme |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |