Türkiye’de Tarihsel Süreçte Tarım Politikası ve Planlama Deneyimi
Öz
Bu çalışmanın konusu ve amacı, Türkiye’de tarımsal üretimin artırılması için ihmal edilen sektörel planlamanın önemine dikkat çekmektir. Bugüne kadar tüm hükümetler, ülkemizin gıda ihtiyacını kendi kendine karşılamasını hedeflemiştir. Atatürk döneminde ekonomi, yokluk ve zorluklar içinde tarımsal ağırlıklı idi. 1923’te İzmir İktisat Kongresi’nde alınan kararlar ile tarımsal üretim için bir yol haritası çizilmiştir. 1938-1950 dönemi tarımsal devletçilik ile geçerken Çiftçiyi Topraklandırma Yasası çıkarılmıştır. Liberal 1950-1960 döneminde Marshall Yardımı kapsamında traktör ithalatı sayesinde tarımsal üretim görece artmaya başlamıştır. 1960-1980 planlı kalkınma döneminde tarımsal üretimde beş yıllık planlamalar esas alınarak ithal ikameci sanayileşmeye geçilmiştir. Tarımda kendi kendine yeterlilik büyük ölçüde sağlanmaya çalışılmıştır. 1980’de ünlü 24 Ocak Liberal İstikrar Kararları ile serbest piyasa düzenine geçilmiş ve tarım sektöründe ihracata dayalı büyüme politikaları uygulanmaya başlanmıştır. Ondan sonra da beş yıllık kalkınma planlamaları yapılmaya, fakat tarım biçimsel olarak planlanmaya devam edilmiştir. Gelinen süreçte tarımın piyasanın insafına bırakılması sonucunda ithalatçılık artmış, tarımsal kamu işletmeleri özelleştirilmiş ve yerli üreticiler dış rekabetten korunamamıştır. Türkiye verimli topraklara ve girişimci çiftçilere sahip olmasına rağmen dışa bağımlı ve zayıf bir tarım ülkesi haline gelmiştir. Bu makro ekonomik sorunu çözmenin yolu etkili bir tarımsal planlama stratejisini uygulamaktır. Bu strateji bağlamında, tarım sektörüne verimli üretimi artıracak teşvikler verilmeli, ithalat eğilimi sınırlandırılmalı, yaşamsal önem taşıyan tarımsal kamu işletmeleri yeniden yapılandırılmalıdır. Böylece yerli üretim ve ucuz tüketim artarken tarımsal ithalata bağlı cari açık da azalabilecektir.
Kaynakça
- 1- Boratav, K.(2013) ,Türkiye İktisat Tarihi, İmge Kitabevi, Ankara
- 2- Değirmenci, E.(2017), Türkiye Tarımında Neoliberal Dönüşüm ve Metalaşma, Praksis Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 43,765-785
- 3- Dinçer, T.(2014), Tarımda sürdürülebilir kalkınma, planlama ile mümkündür, https://www.perakende.org/tarimda-surdurulebilir-kalkinma-planlama-ile-mumkundur-1342797504h.html,25.08.2019
- 4- DPT (1984), V. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989)
- 5- DPT(1963),I.Beş Yıllık Kalkınma Planında (1963-1967)
- 6- DPT(2000), Tarımsal Politikalar Ve Yapısal Düzenlemeler Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, DPT: 2516 ÖİK: 534
- 7- Eğilmez, M.(2018), Değişim Sürecinde Türkiye Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Sosyo- Ekonomik Bir Değerlendirme, Remzi Kitabevi, İstanbul.
- 8- Eşiyok B.A.(2004), Kalkınma Sürecinde Tarım Sektörü: Gelişmeler, Sorunlar, Tespitler ve Tarımsal Politika Önerler, Cilt II, Türkiye Kalkınma Bankası A.S. Genel Araştırmalar
- 9- Euronews (2019), https://tr.euronews.com/2018/12/30/turkiye-nin-2018-tarim-urunleri-tablosu-sadece-seker-uretimindekendi-kendine-yetiyor (25/8/2019
- 10- Günaydın, G.(2006), Türkiye Tarım Sektörü, Tarım Ve Mühendislik, Sayı: 76-77
- 11- Kalaycı, İ.(2012), Türkiye’de Tarım Sektöründe Yapısal Dönüşüm Politikaları (1923-2023): Sürdürülebilir Tarımsal Biyoekonomi Ekseninde Uygulanabilir Öneriler, İktisadi Araştırmalar Vakfı, İstanbul
- 12- Kaya, A.Y.(2012), 2000’ler Türkiye’sinde Tarım Politikaları Ve Toprak Mülkiyeti: Efemçukuru’nda “Mülkiyet Nedir?” , MEMLEKET Siyaset Yönetim, Cilt: 5, Sayı: 12, 2010/12, s. 53-69.
- 13- Kazgan, G.(1994),Yeni Ekonomik Düzende Türkiye’nin Yeri, Altın Kitapları, İstanbul
- 14- Kazgan, G.(1999),Tanzimat’tan XXI. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, Altın Kitapları, İstanbul
- 15- Kepenek, Y.,Yentürk, N.(2003), Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi İstanbul.
- 16- Köymen, O. (2007). Sermaye birikirken: Osmanlı, Türkiye, Dünya. İstanbul: Yordam.
- 17- Özdemir, S.(2012), Türkiye’de 1980 Sonrası Uygulanan Ekonomi Politikalarının Kırsal Yoksulluğa Etkisi, 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Konya
- 18- Pamuk, Ş.(2012), Osmanlıdan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme, Türkiye İş Bankası, İstanbul
- 19- Pamuk, Ş.(2014), Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, Türkiye İş Bankası, İstanbul
- 20- Şener, S.(2004), İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Tarım Politikası Arayışları, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 73-92
- 21- Tarım ve Orman Bakanlığı (2019), Bitkisel Üretim Verileri
- 22- TÜİK (2019) Tarımsal Üretim Verileri
- 23- Türk, A.(1992), Türk Ekonomisi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara
- 24- Yıldırım, A.E. (2015), “Tarımda sorunlar ve çözüm önerileri”, Dünya Gazetesi, https://www.dunya.com/koseyazisi/tarimda-sorunlar-ve-cozum-onerileri/22680,25.08.2019
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 18 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 13 Sayı: 2 |
