Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Yayın Politikası

Bozok Sosyal Bilimler Dergisi yayın politikası, makale değerlendirme ve yayın süreci aşağıda belirtilmiştir.
• Bozok Sosyal Bilimler Dergisi yılda iki kez (Mayıs ve Kasım) olmak üzere elektronik ortamda yayımlanan uluslararası, hakemli, açık erişim, süreli bir dergidir.
• Dergiye gönderilen çalışmalar en az iki hakem tarafından değerlendirilmektedir.
• Dergimizde çift kör hakemlik (double blind peer review) sistemine göre hakem süreci yürütülmektedir.
• Kabul edilen çalışmalar kabul tarihine göre yayına alınmaktadır.
• Dergi açık erişim sistemi ile faaliyet göstermektedir. Dergi sayılarında yayımlanan çalışmalara ücretsiz olarak erişim sağlanabilir.
• Dergiye gönderilen çalışmalardan herhangi bir aşamada ücret talep edilmemektedir.


Etik İlkeler

Bilimsel bir çalışma ortaya koyan tüm paydaşların (yazar, editör, hakem, yayıncı ve okuyucu), bilimin doğru bir şekilde ilerlemesine katkı sağlaması hedeflenir. Bu hedef gereğince hazırlanan bilimsel çalışmalarda bilimsel etik ilkelere uygunluk önemlidir. Bozok Sosyal Bilimler Dergisi tarafından uygulanan etik ilkeler aşağıda maddeler halinde sunulmuştur.
• Etik kurul raporu eklenmesi, etik kurul izni gerektiren çalışmalar için zorunludur.
• Hakemlerin yazar(lar)ı, yazar(lar)ın hakemleri göremediği çift kör hakemlik süreci (double blind peer review) uygulanmaktadır.
• Dergiye gönderilen çalışmalar daha önce başka bir dergide yayınlanmamış, yayınlanmak üzere kabul edilmemiş veya yayınlanmak için değerlendirme aşamasında olmayan çalışmalar olması gerekmektedir. Yazar(lar)ın çalışma ile ilgili sorumluklarını onayladıkları Telif Hakkı Devir Formu tüm yazarlar tarafından ıslak imza ile imzalanmış olmalı ve çalışmanın ilk gönderim aşamasında dergiye sunulmalıdır.
• Dergide yayınlanan çalışmaların içeriğinden doğan yasal sorumluluk tamamen yazar(lar)a aittir.
• Araştırmaların sonuçları, yanlış, uydurma ve uygun olmayan veri manipülasyonu yapılmadan, açık ve dürüst bir şekilde ortaya konulmalıdır.
• Yazarlar, araştırmayı destekleyen kişileri ya da kurumları (sponsor) tanımlamalıdır.
• Yazar(lar) çalışmada kullandıkları tüm alıntılarına referans vermiş olmalıdır ve bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar)a aittir.
• Bir yazar yayınlanmış eserinde önemli bir hata veya yanlışlık olduğunu fark ettiğinde, derhâl dergi editörünü veya yayıncısını haberdar etmek ve makaleyi geri çekmek veya düzeltmek için editörle iş birliği yapmak zorundadır.
• İnsan veya hayvan denek içeren tüm çalışmaların ulusal ve uluslararası yasalara ve yönergelere uygun olmasını sağlamak (örneğin, WMA Helsinki Bildirgesi, NIH Laboratuar Hayvanlarının Kullanımına İlişkin Politika, Hayvanların Kullanımına İlişkin AB Direktifi), gerekli onayların alındığını onaylamak, denek mahremiyetine saygı göstermek zorundadır. Ayrıca, çalışmasına dair ilgili etik kurul onaylarını ve araştırma detaylarını çalışmanın “Gereç ve Yöntem” kısmında belirtmelidir.
• Tüm yazarların etik ilkeler ile ilgili eşit sorumluluğa sahip oldukları unutulmamalıdır.
• Tüm çalışmalar için benzerlik oranı kontrolü yazarlar tarafından yapılmalı ve bu rapor dergiye ilk gönderim aşamasında sunulmalıdır. Rapor sonucunda %20 veya daha fazla benzerlik gösteren makaleler hakemlere gönderilme aşamasına alınmayacak ve reddedilecektir.
• Bozok Sosyal Bilimler Dergisi, Yayın Etik Kurulu (COPE)’nun Davranış Kuralları ve Dergi Editörleri İçin En İyi Uygulama Kılavuz İlkeleri (https://publicationethics.org/resources/code-conduct) tarafından açıklanan ilkelere uygun hareket etmekte ve sadece şeffaflık ilkeleri değil, aynı zamanda en iyi bilimsel uygulama COPE tarafından belirlenen kurallara uygun olan makaleleri yayınlar.

Yazarlar için Etik Kurul izni gerektiren araştırmalar ve yapılması gerekenlerin bir kısmı aşağıda sıralanmıştır. Bu kapsamda yapılacak çalışmalar için Etik Kurul’dan izin alındığına dair bilginin makalede belirtilmesi ve izin belgesinin bir nüshasının dergi sistemine yüklenmesi gerekir.
• Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırma,
• İnsanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,
• Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar,
• Olgu sunumlarında “Aydınlatılmış onam formu”nun alındığının belirtilmesi,
• Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve belirtilmesi,
• Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine uyulduğunun belirtilmesi.

Yazar/yazarlar etik ve yasal standartlara uymalıdır ve makale üretmek için yapılan araştırmaya katılanlara aşağıdaki konularda bilgi vermelidir:
• Araştırmaya katılanlar;
• Kendileri hakkında bir araştırma yapılacağı konusunda bilgilendirilmelidir.
• Katılımın gönüllü olduğu, katılmayı reddetmenin bir yaptırımı olmadığı ve katılımcıların herhangi bir zamanda ceza almadan çekilebilecekleri konusunda bilgilendirilmelidir.
• Araştırmanın amacı ve araştırmada izlenecek prosedür hakkında bilgilendirilmelidir.
• Araştırma ile ilgili soruların yanıtları için başvuracakları iletişim yolları konusunda bilgilendirilmelidir.
• İş birliği yapmayı kabul etmeleri durumunda kendilerini etkileyebilecek olası bir risk ve rahatsızlık konusunda bilgilendirilmelidir.
• Gizliliğin ne şekilde korunacağı konusunda bilgilendirilmelidir.

Yazarlar, bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı olduğu bilinen aşağıdaki eylemlerden kesinlikle kaçınmalıdır:
• Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
• Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,
• Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
• Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
• Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
• Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
• Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,
• Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,
• İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek, gerekli izinleri almamak,
• Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,

Editör Kurulu ve Yayın Kurulu İçin Uluslararası Etik Standartlar
• Editör Kurulu ve Yayın Kurulu üyelerinin Yayın Kurulu uluslararası standartlarına uyması gerekmektedir. Bozok Sosyal Bilimler Dergisi editörünün ve yayın kurulu üyelerinin uluslararası standartlara [Yayın Etiği Komitesi'nin (COPE) belirlediği etik ilkeler. https://publicationethics.org/ ] gönüllü olarak uyması beklenir.
• Editör Kurulu ve Yayın Kurulu, cinsiyet, dinsel veya politik inançlar, yazarların etnik veya coğrafi farklılıkları üzerine ayrım yapılmaksızın görevlerini yerine getirirken dengeli, objektif ve adil bir şekilde hareket etmelidir. Dergiye gönderilen çalışmaları içeriğine göre değerlendirmeli, hiçbir yazara ayrıcalık göstermemelidir.
• Editör Kurulu ve Yayın Kurulu, Bozok Sosyal Bilimler Dergisi’nin kalitesini yükseltmek ve geliştirmek için çaba sarf etmelidir.
• Editör Kurulu ve Yayın Kurulu, bilimsel kaliteye ve orijinalliğe en üst düzeyde önem vermelidir.
• Editör Kurulu ve Yayın Kurulu, gönderilen tüm yazılara ilişkin bilgileri gizli tutmalıdır.
• Yayın Kurulu, gönderilen yazılar için yayın kararları almaktan sorumlu olup okuyucuların ve yazarların ihtiyaçlarını karşılamak için çaba sarf etmelidir.
• Yayın Kurulu, gerektiğinde düzeltmeler, açıklamalar, geri çekilmeler ve özürler yayımlamaya her zaman hazır olmalıdır.
• Yayın Kurulu, etik ihlali niteliğinde bir şikâyet olması durumunda, derginin politika ve prosedürlerine bağlı kalarak gerekli prosedürleri uygulamalıdır. Yazarlara, gelen şikâyete cevap vermek için bir fırsat vermeli, çalışma kime ait olursa olsun gerekli yaptırımları uygulamaktan kaçınmamalıdır.

Hakemler için Uluslararası Etik Standartlar
• Hakemlerin hakemlik davetini kabul ettikten sonra uluslararası hakemlik standartlarına uyması gerekmektedir. Bozok Sosyal Bilimler Dergisi’nin hakemlerinin uluslararası standartlara [Yayın Etiği Komitesi'nin (COPE) belirlediği etik ilkeler. https://publicationethics.org/ ] gönüllü olarak uyması beklenir.
• Hakemler, editörün karar verme sürecine katkıda bulunmak için sadece uzmanlık alanı ile ilgili çalışmaları değerlendirmeyi kabul etmeli ve makaleyi objektif olarak zamanında incelemeli ve yazıya ilişkin tüm bilgileri gizli tutmalıdır.
• Hakemler, makaleleri bilimsellik açısından ve yalnızca özgünlüklerine, önemlerine ve derginin alanına uygunluğuna göre objektif olarak değerlendirmelidir.
• Hakemler, yayımlanacak makalenin kalitesini yükseltmeye yardımcı olacak yönlendirmelerde bulunmalı ve yorumlarını yapıcı ve kırıcı olmayan bir dille yapmalıdır.
• Hakemler, makalenin yayımlanmasını reddetmek için sebep olabilecek tüm bilgileri Editör Kurulu’nun dikkatine sunmalıdır.

Yayıncılar İçin Etik Standartlar
• Bilimsel bir ürünün ortaya çıkarılmasında paydaşlardan biri olan yayıncı, elinde bulundurduğu yayın gücünü hiçbir bireysel çıkar gözetmeden kullanmak ve hedef kitlesini doğru yönlendirmekle yükümlüdür.
• Bünyesinde yayınlanan her çalışmanın mülkiyet ve telif hakkını korur ve yayınlanmış her ürünün arşivlenmesi görevini üstlenir.