Research Article
Year 2024,
Volume: 16 Issue: 3, 101 - 120, 27.09.2024
Abstract
In economies exposed to high exchange rate risk, such as Turkey, the presence of international standards and institution-specific risk awareness are crucial for both the real and financial sectors. In Turkey, the control and management of exchange rate risk carried by banks are subject to specific regulations. One prominent practice in protecting banks against exchange rate risk is the imposition of direct limits on foreign exchange net position. This study explains regulations, limitations and the methodology related to foreign currency positions and presents the development of foreign currency positions for banking sector and bank groups based on ownership structure for the period of January 2020-September 2023 during which the COVID-19 crisis occurred and unconventional monetary policies were implemented. According to the study results, the banking sector has maintained its overall position within legal limits by balancing the short positions within the balance sheet with long positions within the off-balance sheet. The sector held long positions except during some months. Generally, long position ratios in the sector are around or below 5%. Open balance sheet positions and long off-balance positions of foreign banks and public banks have generally remained lower than those of domestic private banks. During the initial period of the pandemic crisis, public banks exhibited open positions fluctuating between 10-20%, while domestic private and foreign banks maintained surplus positions below 10%.
References
- 5411 sayılı Bankacılık Kanunu (1 Kasım 2005) Resmi Gazete (Sayı: 25983 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/11/20051101M1-1.htm
- Abrams, R. K. & Beato, P. (1998). The prudential regulation and management of foreign exchange risk. IMF Working Paper, WP/98/37.
- Akbank. (2023). 30.09.2023 Tarihli Sınırlı Denetim Raporu.
- Akyürek, C. (2006). The Turkish crisis of 2001 a classic?. Emerging Markets Finance and Trade, 42(1), 5-32.
- Alper, C. E. (2001). The Turkish liquidity crisis of 2000: What went wrong. Russian & East European Finance and Trade, 37(6), 58-80.
- Avcı, G ve Esen, M. A. (2016). Reel sektör kur riski ile kredi riski ilişkisinin Türk bankacılık sektörü açısından değerlendirilmesi. TBB Bankacılar Dergisi, 27(96), 64-78.
- Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik (21 Mart 2014 – BDDK)
- Bankaların Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik (1 Kasım 2006 - BDDK)
- Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik 23 Ekim 2015 - BDDK)
- BDDK (2023). 9 Mart 2023 tarih ve 10534 sayılı karar. Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/Mevzuat/DokumanGetir/1166
- BDDK (2024a). Aylık Bülten, Bilanço Dışı İşlemler (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
- BDDK (2024b). Aylık Bülten, Bilanço-TL (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
- BDDK (2024c). Aylık Bülten, Bilanço-USD (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
- BDDK (2024d). Aylık Bülten, Gelişmiş Gösterim, Yabancı Para Pozisyonu (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik/tr/Home/Gelismis)
- BDDK (2024e). Aylık Bülten, Yabancı Para Pozisyonu (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
- BDDK (2024f). Türk Bankacılık Sektörü Aylık Bülten – Yabancı Para Pozisyonu Tablosu Metaveri
- Bitar, J. (2021). Foreign currency intermediation: Systemic risk and macroprudential regulation. Latin American Journal of Central Banking, 2(2), 1-12.
- Cömert, H. ve Yeldan, E. (2018). A Tale of three crises in Turkey: 1994,2001, and 2008-09. University of Massachusetts Amherst, Political Economy Research Institute, Working Paper Series, 465.
- Doğan, İ. (2022). Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar üzerine stres testi uygulaması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 143-163.
- European Banking Authority (EBA). (2020). On the treatment of structural FX under article 352(2) of regulation (EU) No 575/2013 (CRR).
- Gençay, O. (2007). Finansal dolarizasyon ve finansal istikrar arasındaki ilişki: Türkiye değerlendirmesi. (Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara). https://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/oyagencay.pdf adresinden edinilmiştir.
- Gökçe, A. (2017). Döviz kurlarındaki değişmelerin Türkiye’deki özel sermayeli bankaların bilançoları üzerine etkileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 1-18.
- Gülcemal, T. ve Doğan, M. (2022). Covid 19 pandemisinin bankaların finansal performansı üzerindeki etkisi: Karşılaştırmalı bir analiz. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(2), 727-735.
- İbiş, C., Çatıkkaş, Ö. ve Çelikdemir, N. Ç. (2018). Banka muhasebesi ilkeler ve uygulamalar (Yayın no:325). İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği.
- Kartal, F. (2021). Bankacılıkta finansal yönetim. (1. Baskı). İstanbul: Efe Akademi Yayınevi.
- Kartal, F. (2022). Yeni ve geleneksel para politikası 1. Cilt: temel, tasarım ve teori (1. Baskı). İstanbul: Efe Akademi Yayınevi.
- Kartal, F. (2024). Kur korumalı mevduat sistemi ve sonuçları. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 73-95.
- Kaya, P. H. & Nimantha, M. (2021). Causes Of financial crisis: An empirical analysis from fourth-generation financial crisis model. International conference on economics, Turkish economic association, Online .
- Kaya, Y. T. (2002).Türk bankacılık sektöründe karlılığın belirleyicileri 1997-2000. BDDK, MSPD Çalışma Raporları, No: 2002/1.
- Krugman, P. (1999). Currency crises. M. Feldstein (Ed.), International capital flows (pp. 421-440), Chicago: University of Chicago Press.
- Krugman, P. (2001). Crises: the next generation?. Conference honoring Assaf Razin, Tel Aviv. (https://www.princeton.edu/~pkrugman/next%20generation.pdf)
- Lafarguette, R. & Veyrune, R. M. (2021). Foreign exchange intervention rule for central banks: A risk-based framework. IMF Working Papers, WP/21/32.
- Mishkin, F. S. (1999). Lessons from the Asian crisis. Journal of International Money and Finance, 18(4), 709-723. Özatay, F. (2019). Parasal iktisat kuram ve politika (6. Baskı). İstanbul: Efil Yayınevi.
- Özatay, F. ve Sak, G. (2003). Banking sector fragility and Turkey's 2000-01 financial crisis. TCMB Research Department, Discussion Paper, https://www.researchgate.net/publication/236593952_Banking_Sector_Fragility_and_Turkey's_2000-01_Financial_Crisis
- Şit, A., Çavuşoğlu, A. ve Ekşi, İ. H. (2020). Finansal risklerin firma değeri üzerine etkisi: Seçilmiş bankalar üzerine uygulama. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1), 1-19.
- Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar (11 Ağustos 1989) Resmi Gazete (Sayı: 32474 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/02/20240228-1.htm
- Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik (1 Kasım 2006 ) Resmi Gazete (Sayı: 26333 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=7&MevzuatNo=10731&MevzuatTertip=5
- Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (25 Aralık 2013) Resmi Gazete (Sayı: 30864 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/08/20190820-7.htm
Year 2024,
Volume: 16 Issue: 3, 101 - 120, 27.09.2024
Abstract
Türkiye gibi reel ve finansal kesimlerin yüksek kur riskine maruz kalabildiği ekonomilerde uluslararası standartların ve kurum bazında risk farkındalığının mevcudiyeti kilit önemdedir. Türkiye’de bankaların taşıdığı kur riskinin kontrolü ve yönetimi özel düzenlemelere tabiidir. Kur riskine karşı bankaların korunmasında öne çıkan uygulamalardan biri yabancı para genel pozisyonuna doğrudan sınırlama getirilmesidir. Çalışmada, kur riski ve yabancı para pozisyonuna konu düzenleme ve sınırlamalar sunularak yabancı para pozisyonuna ilişkin metodoloji açıklanmış, salgın krizinin (COVID 19) yaşandığı ve geleneksel olmayan para politikasının tatbik edildiği 2020 yılı sonrasında (Ocak 2020-Eylül 2023) bankacılık sektörünün ve sermaye yapılarına göre banka gruplarının yabancı para pozisyonunun gelişimi aktarılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, sektör bilanço içinde taşıdığı açık pozisyonu bilanço dışında taşıdığı fazla pozisyon ile dengeleyerek genel pozisyonunu yasal sınırları içinde muhafaza etmiş ve istisnai aylar haricinde fazla pozisyon taşımıştır. Sektörde genelde %5 dolayında veya altında fazla pozisyon oranları mevcuttur. Yabancı banka ve kamu bankalarının bilanço içi açık ve bilanço dışı fazla pozisyonları genelde yerli özel bankalardan daha düşük kalmıştır. Salgın krizinin ilk döneminde kamu bankaları %10-20 arasında dalgalanan bir açık pozisyon verirken, yerli özel ve yabancı bankalar %10 oranının altında fazla pozisyon edinmiştir.
References
- 5411 sayılı Bankacılık Kanunu (1 Kasım 2005) Resmi Gazete (Sayı: 25983 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/11/20051101M1-1.htm
- Abrams, R. K. & Beato, P. (1998). The prudential regulation and management of foreign exchange risk. IMF Working Paper, WP/98/37.
- Akbank. (2023). 30.09.2023 Tarihli Sınırlı Denetim Raporu.
- Akyürek, C. (2006). The Turkish crisis of 2001 a classic?. Emerging Markets Finance and Trade, 42(1), 5-32.
- Alper, C. E. (2001). The Turkish liquidity crisis of 2000: What went wrong. Russian & East European Finance and Trade, 37(6), 58-80.
- Avcı, G ve Esen, M. A. (2016). Reel sektör kur riski ile kredi riski ilişkisinin Türk bankacılık sektörü açısından değerlendirilmesi. TBB Bankacılar Dergisi, 27(96), 64-78.
- Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik (21 Mart 2014 – BDDK)
- Bankaların Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik (1 Kasım 2006 - BDDK)
- Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik 23 Ekim 2015 - BDDK)
- BDDK (2023). 9 Mart 2023 tarih ve 10534 sayılı karar. Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/Mevzuat/DokumanGetir/1166
- BDDK (2024a). Aylık Bülten, Bilanço Dışı İşlemler (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
- BDDK (2024b). Aylık Bülten, Bilanço-TL (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
- BDDK (2024c). Aylık Bülten, Bilanço-USD (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
- BDDK (2024d). Aylık Bülten, Gelişmiş Gösterim, Yabancı Para Pozisyonu (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik/tr/Home/Gelismis)
- BDDK (2024e). Aylık Bülten, Yabancı Para Pozisyonu (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
- BDDK (2024f). Türk Bankacılık Sektörü Aylık Bülten – Yabancı Para Pozisyonu Tablosu Metaveri
- Bitar, J. (2021). Foreign currency intermediation: Systemic risk and macroprudential regulation. Latin American Journal of Central Banking, 2(2), 1-12.
- Cömert, H. ve Yeldan, E. (2018). A Tale of three crises in Turkey: 1994,2001, and 2008-09. University of Massachusetts Amherst, Political Economy Research Institute, Working Paper Series, 465.
- Doğan, İ. (2022). Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar üzerine stres testi uygulaması. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 143-163.
- European Banking Authority (EBA). (2020). On the treatment of structural FX under article 352(2) of regulation (EU) No 575/2013 (CRR).
- Gençay, O. (2007). Finansal dolarizasyon ve finansal istikrar arasındaki ilişki: Türkiye değerlendirmesi. (Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara). https://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/oyagencay.pdf adresinden edinilmiştir.
- Gökçe, A. (2017). Döviz kurlarındaki değişmelerin Türkiye’deki özel sermayeli bankaların bilançoları üzerine etkileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 1-18.
- Gülcemal, T. ve Doğan, M. (2022). Covid 19 pandemisinin bankaların finansal performansı üzerindeki etkisi: Karşılaştırmalı bir analiz. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(2), 727-735.
- İbiş, C., Çatıkkaş, Ö. ve Çelikdemir, N. Ç. (2018). Banka muhasebesi ilkeler ve uygulamalar (Yayın no:325). İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği.
- Kartal, F. (2021). Bankacılıkta finansal yönetim. (1. Baskı). İstanbul: Efe Akademi Yayınevi.
- Kartal, F. (2022). Yeni ve geleneksel para politikası 1. Cilt: temel, tasarım ve teori (1. Baskı). İstanbul: Efe Akademi Yayınevi.
- Kartal, F. (2024). Kur korumalı mevduat sistemi ve sonuçları. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 73-95.
- Kaya, P. H. & Nimantha, M. (2021). Causes Of financial crisis: An empirical analysis from fourth-generation financial crisis model. International conference on economics, Turkish economic association, Online .
- Kaya, Y. T. (2002).Türk bankacılık sektöründe karlılığın belirleyicileri 1997-2000. BDDK, MSPD Çalışma Raporları, No: 2002/1.
- Krugman, P. (1999). Currency crises. M. Feldstein (Ed.), International capital flows (pp. 421-440), Chicago: University of Chicago Press.
- Krugman, P. (2001). Crises: the next generation?. Conference honoring Assaf Razin, Tel Aviv. (https://www.princeton.edu/~pkrugman/next%20generation.pdf)
- Lafarguette, R. & Veyrune, R. M. (2021). Foreign exchange intervention rule for central banks: A risk-based framework. IMF Working Papers, WP/21/32.
- Mishkin, F. S. (1999). Lessons from the Asian crisis. Journal of International Money and Finance, 18(4), 709-723. Özatay, F. (2019). Parasal iktisat kuram ve politika (6. Baskı). İstanbul: Efil Yayınevi.
- Özatay, F. ve Sak, G. (2003). Banking sector fragility and Turkey's 2000-01 financial crisis. TCMB Research Department, Discussion Paper, https://www.researchgate.net/publication/236593952_Banking_Sector_Fragility_and_Turkey's_2000-01_Financial_Crisis
- Şit, A., Çavuşoğlu, A. ve Ekşi, İ. H. (2020). Finansal risklerin firma değeri üzerine etkisi: Seçilmiş bankalar üzerine uygulama. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1), 1-19.
- Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar (11 Ağustos 1989) Resmi Gazete (Sayı: 32474 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/02/20240228-1.htm
- Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik (1 Kasım 2006 ) Resmi Gazete (Sayı: 26333 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=7&MevzuatNo=10731&MevzuatTertip=5
- Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (25 Aralık 2013) Resmi Gazete (Sayı: 30864 (Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/08/20190820-7.htm
There are 38 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Macroeconomics (Other) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | September 27, 2024 |
| Submission Date | January 27, 2024 |
| Acceptance Date | August 19, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024Volume: 16 Issue: 3 |
