Öz
İslami finansal kurumlar küresel çapta önem kazanmaya devam etmektedir. Son yıllarda yaşanan kriz dönemlerinde bu kurumların güven telkin eden yapıları daha da belirginleşmiştir. Bu çalışmada faizsiz finansın kadim örneklerinin, modern İslami finans kurumlarının Türkiye’de ortaya çıkış serüvenin ve Türkiye katılım bankacılığının günümüzdeki durumunun incelenmesi amaçlanmıştır. Finansal analizler katılım bankacılığı temel rasyoları üzerinden gerçekleştirilmiştir. Konular belirli bir düzen içerisinde verilerek faizsiz finans uygulamaları geçmişten günümüze bütüncül şekilde ele alınmıştır. Analiz sonuçlarına göre katılım bankalarının, kullandırılan fonlar ve özkaynaklar rasyolarında sektörde zayıf bir durumda olduğu, istihdam konusunda ise sektöre geleneksel bankalardan daha fazla katkı yaptığı anlaşılmıştır. Sukuk ise yükselen bir İslami enstruman olarak dikkat çekmektedir. Araştırmanın özellikle Türkiye’de faizsiz finansın dünü ve bugünü ile ilgilenen taraflara katkı sağlaması umulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
İslami Finans İslami Bankacılık Katılım Bankacılığı Performans Analizi
Kaynakça
- Akın, C. (1986). Faizsiz Bankacılık ve Kalkınma. İstanbul: Kayıhan Yayınları.
- Atar, A. (2017). Başlangıcından Günümüze Dünyada ve Türkiye’de İslâmi Bankacılığın Genel Durumu. Journal of History Culture and Art Research, 6(4), 1029-1062.
- Ayub, M. (2017). İslami Finansı Anlamak. (S. A. Çürük, & R. Parlakkaya, Çev.) İstanbul: İktisat Yayınları.
- BDDK. (2021a). Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri Eylül 2021. Ankara: BDDK.
- BDDK. (2021b). Bankalarımız 2020. İstanbul: BDDK.
- Bolat, Ü. (2021). Tarihte İlginç Vakıflar. İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları
- Canbaz, M. (2018). Katılım Bankacılığı (2. b.). İstanbul: Beta Yayınevi.
- Demirgil, B., & Türkay, H. (2017). Tarihsel Süreç İçerisinde Faizin Kavramsal Açıdan Gelişimi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2), 131-160.
- Döndüren, H. (2008). Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamaları ve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Tecrübesi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-24.
- Esmer, Y., & Bağcı, H. (2016). Katılım Bankalarında Finansal Performans Analizi Türkiye Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 17 - 30.
- Hazıroğlu, T. (2015). Türkiye'de Katılım Bankacılığı Fikrinin Doğusu ve Kavramsal Önemi. İstanbul: AlbarakaTürk Katılım Bankası.
- Hazıroğlu, T. (2019). İslam İktisadı ve Finansının Temel İlkeleri. T. Hazıroğlu, Ş. Görmüş, & A. Y. Ahmet Albayrak (Dü) içinde, Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı (s. 65-66). İstanbul: TKBB Yayınları.
- Ielasi, F., & Vichi, G. (2013). A particular model of interest free bank: The case of JAK Bank in İtaly. Floransa: Anno Accademico. Lazzarato, M. (2015). Borçlandırılmış İnsanın İmali - Neoliberal Durum Üzerine Deneme. İstanbul: Açılım Kitap.
- Oktay, M. (2014). İçimizdeki Faiz Lobisi - Tekasür Krizinin Analizi. 2014: Araf Yayınları.
- Özdemir, M. ve Aslan, H. (2017). Türkiye'de İslami Finansın Dönüşümünün Ekonomi Politiği. İstanbul: Seta Yayınları.
- Pamuk, Ş. (2003). 100 Soruda Osmanlı - Türkiye İktisadi Tarihi 1500-1914. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Sağlam, D. (1976). Türkiye Ekonomisi Yapısı ve Temel Sorunları. Ankara: Sanem Matbaası.
- Sümer, G., & Onan, F. (2015). Dünyada Faizsiz Bankacılığın Doğuşu. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 296 - 308.
- Sümer, E. (2020). Sukukun Dünyada ve Türkiye’de Gelişimi. Ankara: İSEDAK ve Uluslararası Kalkınma İşbirliği Genel Müdürlüğü
- Tetik, N., & Şahin, A. (2020). Katılım Bankalarının Finansal Performans Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(2), 293-314.
- Yeşilyaprak, M. (2018). İslami Bankacılığın; Rolü, Dünü, Bugünü ve Geleceği. 16. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi (s. 2-10). Çimkent - Kazakistan: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
- Yıldırım, İ. (2014). Tekafül (İslami) Sigortacilik Sisteminin Dünyadaki Gelişimi ve Türkiye'de Uygulanabilirliği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 49 - 58.
- Yozgat, F. (2010). Faizsiz Ekonomi Sosyo-Ekonomik Yaklaşım. İstanbul: Araştırma Yayınları.
- İNTERNET KAYNAKLARI “BDDK Resmî Gazetede Yayımlanan Kurul Kararları”, https://www.bddk.org.tr/Mevzuat/DokumanGetir/254, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
- “Campbel, H.”, https://www.britannica.com/topic/friendly-society, (Erişim Tarihi: 24.02.2021).
- “Eker, M., & Yeşilyurt, E. F.”, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/katilim-bankalarinda-hedef-pazar-payi-yuzde-15/968028, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
- “Ertürk, A.” https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/genel-haberler/ihlas-taki-de-hortumlama_ID526392, (Erişim Tarihi: 22.11.2021).
- “Islamic Development Bank (IsDB) Member Countries”, https://www.isdb.org/isdb-member-countries, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
- “Katılım Bankalarında Hedef Pazar Payı Yüzde 15”, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/katilim-bankalarinda-hedef-pazar-payi-yuzde-15/968028, (Erişim Tarihi: 17.10.2021).
- “TKBB Tarihçe”, https://tkbb.org.tr/sayfa/detay/tarihce-156, (Erişim Tarihi: 15.01.2022a).
- “TKBB İstatistikler” https://tkbb.org.tr/veri/istatistikler, (Erişim Tarihi: 15.01.2022b).
- “TMSF Müflis Asya Katılım Bankası A.Ş.”, https://www.tmsf.org.tr/tr/Tmsf/Cozumleme/banka.dikkatine, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
Öz
Islamic financial institutions continue to gain importance at global scale. The trust-inspiring structures of these institutions have become even more evident during the crisis periods experienced in recent years. In this study, it is aimed to examine the ancient examples of interest-free finance, the emergence of modern Islamic financial institutions in in Turkey, and the current sitiation of Islamic (participation) banking in Turkey. Financial analysis was made with participation banking basic ratios. Interest-free finance practices have been dealt with holistically from past to present by giving the subjects in a certain order. According to the results of the analysis, it has been understood that participation banks are in a weak position in the sector in terms of loan and equity ratios, and they contribute more to the sector in terms of employment than traditional banks. In addition, Sukuk draws attention as a rising Islamic instrument. It is hoped that the research will contribute especially to those who are interested in the past and present of interest-free finance in Turkey.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akın, C. (1986). Faizsiz Bankacılık ve Kalkınma. İstanbul: Kayıhan Yayınları.
- Atar, A. (2017). Başlangıcından Günümüze Dünyada ve Türkiye’de İslâmi Bankacılığın Genel Durumu. Journal of History Culture and Art Research, 6(4), 1029-1062.
- Ayub, M. (2017). İslami Finansı Anlamak. (S. A. Çürük, & R. Parlakkaya, Çev.) İstanbul: İktisat Yayınları.
- BDDK. (2021a). Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri Eylül 2021. Ankara: BDDK.
- BDDK. (2021b). Bankalarımız 2020. İstanbul: BDDK.
- Bolat, Ü. (2021). Tarihte İlginç Vakıflar. İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları
- Canbaz, M. (2018). Katılım Bankacılığı (2. b.). İstanbul: Beta Yayınevi.
- Demirgil, B., & Türkay, H. (2017). Tarihsel Süreç İçerisinde Faizin Kavramsal Açıdan Gelişimi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(2), 131-160.
- Döndüren, H. (2008). Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamaları ve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Tecrübesi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-24.
- Esmer, Y., & Bağcı, H. (2016). Katılım Bankalarında Finansal Performans Analizi Türkiye Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 17 - 30.
- Hazıroğlu, T. (2015). Türkiye'de Katılım Bankacılığı Fikrinin Doğusu ve Kavramsal Önemi. İstanbul: AlbarakaTürk Katılım Bankası.
- Hazıroğlu, T. (2019). İslam İktisadı ve Finansının Temel İlkeleri. T. Hazıroğlu, Ş. Görmüş, & A. Y. Ahmet Albayrak (Dü) içinde, Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı (s. 65-66). İstanbul: TKBB Yayınları.
- Ielasi, F., & Vichi, G. (2013). A particular model of interest free bank: The case of JAK Bank in İtaly. Floransa: Anno Accademico. Lazzarato, M. (2015). Borçlandırılmış İnsanın İmali - Neoliberal Durum Üzerine Deneme. İstanbul: Açılım Kitap.
- Oktay, M. (2014). İçimizdeki Faiz Lobisi - Tekasür Krizinin Analizi. 2014: Araf Yayınları.
- Özdemir, M. ve Aslan, H. (2017). Türkiye'de İslami Finansın Dönüşümünün Ekonomi Politiği. İstanbul: Seta Yayınları.
- Pamuk, Ş. (2003). 100 Soruda Osmanlı - Türkiye İktisadi Tarihi 1500-1914. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Sağlam, D. (1976). Türkiye Ekonomisi Yapısı ve Temel Sorunları. Ankara: Sanem Matbaası.
- Sümer, G., & Onan, F. (2015). Dünyada Faizsiz Bankacılığın Doğuşu. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 296 - 308.
- Sümer, E. (2020). Sukukun Dünyada ve Türkiye’de Gelişimi. Ankara: İSEDAK ve Uluslararası Kalkınma İşbirliği Genel Müdürlüğü
- Tetik, N., & Şahin, A. (2020). Katılım Bankalarının Finansal Performans Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(2), 293-314.
- Yeşilyaprak, M. (2018). İslami Bankacılığın; Rolü, Dünü, Bugünü ve Geleceği. 16. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi (s. 2-10). Çimkent - Kazakistan: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
- Yıldırım, İ. (2014). Tekafül (İslami) Sigortacilik Sisteminin Dünyadaki Gelişimi ve Türkiye'de Uygulanabilirliği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 49 - 58.
- Yozgat, F. (2010). Faizsiz Ekonomi Sosyo-Ekonomik Yaklaşım. İstanbul: Araştırma Yayınları.
- İNTERNET KAYNAKLARI “BDDK Resmî Gazetede Yayımlanan Kurul Kararları”, https://www.bddk.org.tr/Mevzuat/DokumanGetir/254, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
- “Campbel, H.”, https://www.britannica.com/topic/friendly-society, (Erişim Tarihi: 24.02.2021).
- “Eker, M., & Yeşilyurt, E. F.”, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/katilim-bankalarinda-hedef-pazar-payi-yuzde-15/968028, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
- “Ertürk, A.” https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/genel-haberler/ihlas-taki-de-hortumlama_ID526392, (Erişim Tarihi: 22.11.2021).
- “Islamic Development Bank (IsDB) Member Countries”, https://www.isdb.org/isdb-member-countries, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
- “Katılım Bankalarında Hedef Pazar Payı Yüzde 15”, https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/katilim-bankalarinda-hedef-pazar-payi-yuzde-15/968028, (Erişim Tarihi: 17.10.2021).
- “TKBB Tarihçe”, https://tkbb.org.tr/sayfa/detay/tarihce-156, (Erişim Tarihi: 15.01.2022a).
- “TKBB İstatistikler” https://tkbb.org.tr/veri/istatistikler, (Erişim Tarihi: 15.01.2022b).
- “TMSF Müflis Asya Katılım Bankası A.Ş.”, https://www.tmsf.org.tr/tr/Tmsf/Cozumleme/banka.dikkatine, (Erişim Tarihi: 15.01.2022).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ekonomi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Mart 2022 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 1 |
