Öz
Enerji, ülkelerin sosyal, ekonomik, teknolojik ve uluslararası alanda rekabetçi piyasada var olabilmelerinin en önemli unsurlarından biridir. Gelişen teknoloji ve artan enerji tüketimi ile birlikte enerji verimliliğinin önemi ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda çalışmada enerjinin yoğun olarak kullanıldığı sanayi sektörünün önemli bir parçası olan otomotiv sektörü tercih edilmiştir. Otomotiv sektörünün enerji ihtiyacının yanı sıra diğer sektörlerle etkileşimi de tercih sebebidir. Çalışmada, Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri kullanılarak Otomotiv Sektöründe Enerji Verimliliği Stratejisi kriter ağırlıkları hesaplanmıştır. Literatür araştırması sonucunda dokuz ana kriter ve otuz üç alt kriter belirlenmiştir. Otomotiv sektöründe Enerji Verimliliği Stratejisinin kriter ağırlıkları, literatürde sıklıkla kullanılan AHP ve literatüre yeni giren BEST & WORST ile ayrı ayrı analiz edilmiştir. İki yöntemin çözüm sonuçlarının karşılaştırılması çalışmanın amacıdır. Elde edilen sonuçlar ışığında AHP ile BEST & WORST yöntemlerinin birbirine yakın sonuçlar verdiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Otomotiv Endüstrisi Enerji Verimliliği AHP Best & Worst Verimlilik Stratejisi
Kaynakça
- Adıgüzel (2009). Personel seçiminin analitik hiyerarşisi prosesi yöntemiyle gerçekleştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24).
- Akif, Ekmekçi & Isık (2021). Teknoloji takımları performanslarının ahp-promethee yöntemleri kullanarak ölçümü ve OECD ülkelerindeki ihracata etkisine yönelik bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 931-958.
- Asoğlu & Tamer (2018). Ahp, topsıs, promethee yöntemleri ile bir işletme için kargo şirketi seçimi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 102-122.
- Aşan, Hakan & Ayçin (2020). Kurumsal kaynak planlama sistemlerinin seçimindeki kriterlerin best-worst metodu ile değerlendirilmesi. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 5(2), 114-124.
- Cabak, (2018). Tekstil fabrikasında enerji verimliliği uygulamaları. Master's Thesis, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
- Cengiz, S., & Mamiş, S. (2015). Endüstriyel tesislerde verimlilik ve güneş enerjisi kullanımı. Enerji Verimliliği Kalitesi Sempozyumu Ve Sergisi, 21-25.
- Çakır, & Melih, Can. (2019). Best-worst yöntemine dayalı aras yöntemi ile dış kaynak kullanım tercihinin belirlenmesi: turizm sektöründe bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(3), 1273-1300.
- Doğan & Yılankırkan, (2015). Türkiye’nin enerji verimliliği potansiyeli ve projeksiyonu. Gazi University Journal Of Science Part C: Design And Technology, 3(1), 375-384.
- Dündar, & Fatih, Ecer (2008). Öğrencilerin gsm operatörü tercihinin analitik hiyerarşi süreci yöntemiyle belirlenmesi. Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 195-205.
- Demir, & Bircan (2020). Kriter ağırlıklandırma yöntemlerinden bwm ve fucom yöntemlerinin karşılaştırılması ve bir uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 170-185.
- Görener & Yenen (2007). İşletmelerde toplam verimli bakım çalışmaları kapsamında yapılan faaliyetler ve verimliliğe katkıları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6(11), 47-63.
- Koca, Gözde & Akçakaya (2021). Giyilebilir teknolojik ürünlerin tasarımında etkili olan faktörlerin best-worst metodu (bwm) ile değerlendirilmesi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(1), 136-150.
- Moslem, Farooq, Ghorbanzadeh, & Blaschke (2020). Application of the ahp-bwm model for evaluating driver behavior factors related to road safety: A case study for budapest. Symmetry, 12(2), 243.
- Ömürbek, Üstündağ, & Helvacıoğlu, (2013). Kuruluş yeri seçiminde analitik hiyerarşi süreci (ahp) kullanımı: ısparta bölgesinde bir uygulama. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 101-116.
- Rezaei, j. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega, 53, 49-57.
- Rezaei, j. (2016). Best-worst multi-criteria decision-making method: some properties and a linear model. Omega, 64, 126-130.
- Https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/plan-program/otomotivsektor raporu2020.pdf S.G. Müdürlüğü, (2020). Otomotiv sektörü raporu.
- Sadjadi & Karimi (2018). Best-worst multi-criteria decision-making method: A robust approach. Decision Science Letters, 7(4), 323-340.
- Salihoğlu & Karakış (2022). Finansal piyasalarda blockchain teknolojisinin benimsenmesinde kritik faktörler: best-worst yöntemi (bwm) ile bir değerlendirme. İktisadi İdari Ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 7(19), 448-467.
- Söğüt & Oktay (2006). Sanayi sektöründe enerji taramasının enerji verimliliğine etkisi ve bir uygulama. Journal Of Science And Technology Of Dumlupınar University, (010), 151-162.
- Uylukçuoglu (2009). Otomativ sanayinde enerji verimliliği ve enerji tasarruf olanaklarının belirlenmesi (Doctoral Dissertation, Enerji Enstitüsü).
- Yaralıoğlu, K. (2001). Performans değerlendirmede analitik hiyerarşi proses. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1)
Öz
Energy is one of the most important elements for countries to exist in the competitive market in social, economic, technological and international areas. With the developing technology and increasing energy consumption, the importance of energy efficiency comes to the fore. In this context, the automotive industry, which is an important part of the industrial sector where energy is used intensively, was preferred in the study. Besides the automotive industry's need for energy, its interaction with other industries is the reason for preference. In the study, Energy Efficiency Strategy criterion weights in the Automotive Industry were calculated by using Multi-Criteria Decision Making methods. As a result of the literature research, nine main criteria and thirty-three sub-criteria were determined. The criteria weights of the Energy Efficiency Strategy in the automotive industry are analyzed separately with AHP, which is frequently used in the literature, and BEST & WORST, which is newly introduced to the literature. Comparing the solution results of the two methods is the aim of the study. In the light of the results obtained, it has been determined that the AHP and BEST & WORST methods give close results.
Anahtar Kelimeler
Automotive Industry Energy Efficiency AHP BEST& WORST Efficiency Strategy
Kaynakça
- Adıgüzel (2009). Personel seçiminin analitik hiyerarşisi prosesi yöntemiyle gerçekleştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24).
- Akif, Ekmekçi & Isık (2021). Teknoloji takımları performanslarının ahp-promethee yöntemleri kullanarak ölçümü ve OECD ülkelerindeki ihracata etkisine yönelik bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 931-958.
- Asoğlu & Tamer (2018). Ahp, topsıs, promethee yöntemleri ile bir işletme için kargo şirketi seçimi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 102-122.
- Aşan, Hakan & Ayçin (2020). Kurumsal kaynak planlama sistemlerinin seçimindeki kriterlerin best-worst metodu ile değerlendirilmesi. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 5(2), 114-124.
- Cabak, (2018). Tekstil fabrikasında enerji verimliliği uygulamaları. Master's Thesis, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
- Cengiz, S., & Mamiş, S. (2015). Endüstriyel tesislerde verimlilik ve güneş enerjisi kullanımı. Enerji Verimliliği Kalitesi Sempozyumu Ve Sergisi, 21-25.
- Çakır, & Melih, Can. (2019). Best-worst yöntemine dayalı aras yöntemi ile dış kaynak kullanım tercihinin belirlenmesi: turizm sektöründe bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(3), 1273-1300.
- Doğan & Yılankırkan, (2015). Türkiye’nin enerji verimliliği potansiyeli ve projeksiyonu. Gazi University Journal Of Science Part C: Design And Technology, 3(1), 375-384.
- Dündar, & Fatih, Ecer (2008). Öğrencilerin gsm operatörü tercihinin analitik hiyerarşi süreci yöntemiyle belirlenmesi. Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 195-205.
- Demir, & Bircan (2020). Kriter ağırlıklandırma yöntemlerinden bwm ve fucom yöntemlerinin karşılaştırılması ve bir uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 170-185.
- Görener & Yenen (2007). İşletmelerde toplam verimli bakım çalışmaları kapsamında yapılan faaliyetler ve verimliliğe katkıları. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6(11), 47-63.
- Koca, Gözde & Akçakaya (2021). Giyilebilir teknolojik ürünlerin tasarımında etkili olan faktörlerin best-worst metodu (bwm) ile değerlendirilmesi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(1), 136-150.
- Moslem, Farooq, Ghorbanzadeh, & Blaschke (2020). Application of the ahp-bwm model for evaluating driver behavior factors related to road safety: A case study for budapest. Symmetry, 12(2), 243.
- Ömürbek, Üstündağ, & Helvacıoğlu, (2013). Kuruluş yeri seçiminde analitik hiyerarşi süreci (ahp) kullanımı: ısparta bölgesinde bir uygulama. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 101-116.
- Rezaei, j. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega, 53, 49-57.
- Rezaei, j. (2016). Best-worst multi-criteria decision-making method: some properties and a linear model. Omega, 64, 126-130.
- Https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/plan-program/otomotivsektor raporu2020.pdf S.G. Müdürlüğü, (2020). Otomotiv sektörü raporu.
- Sadjadi & Karimi (2018). Best-worst multi-criteria decision-making method: A robust approach. Decision Science Letters, 7(4), 323-340.
- Salihoğlu & Karakış (2022). Finansal piyasalarda blockchain teknolojisinin benimsenmesinde kritik faktörler: best-worst yöntemi (bwm) ile bir değerlendirme. İktisadi İdari Ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 7(19), 448-467.
- Söğüt & Oktay (2006). Sanayi sektöründe enerji taramasının enerji verimliliğine etkisi ve bir uygulama. Journal Of Science And Technology Of Dumlupınar University, (010), 151-162.
- Uylukçuoglu (2009). Otomativ sanayinde enerji verimliliği ve enerji tasarruf olanaklarının belirlenmesi (Doctoral Dissertation, Enerji Enstitüsü).
- Yaralıoğlu, K. (2001). Performans değerlendirmede analitik hiyerarşi proses. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Finansal Ekonomi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 15 Nisan 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Nisan 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 38 Sayı: 2 |
Content of this journal is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License