Araştırma Makalesi
Yıl 2023,
Cilt: 13 Sayı: 2, 1315 - 1352, 18.12.2023
Öz
The concept of "legal pluralism," which emerged as a practice during the Imperial periods in the past, is being widely debated as a critical notion in our current postmodern era. Legal pluralism contradicts the centralized view of law. Therefore, the phenomenon of legal pluralism has been at the center of legal debates in democratic societies due to its undeniable relationship with the concept of democracy. In this article, we will delve deep into the concept of legal pluralism and attempt to trace its evolution throughout history. Additionally, we will refer to in-depth discussions among scholars regarding the position of legal pluralism in Islamic law and the ideas surrounding Islamic jurisprudence.
Anahtar Kelimeler
Legal History Legal Pluralism Historical Development of Legal Pluralism Islamic Law Legal Pluralism in Islam
Kaynakça
- Akçabay FC, ‘Çoğunluk vs. Azınlık: Demokratik Hukuk Devletinin Gerçekleşme Koşulu Olarak Sivil İtaatsizlik’ (2014) 3 (6) Anayasa Hukuk Dergisi 105-131
- Almas D, 'Modern Hukuk Karşısında Örfi Hukukun Varlığını Sürdürmesinin Sosyolojik Nedenleri: Şanlıurfa Örneği' (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü 2019)
- Aslan S, ‘Türkiye’de Sivil Toplum’ (2010) 9 (31) Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 260-283
- Aydın A, ‘Modern Hukukta ve Hanefi Mezhebinde Öldürme Türlerinin Maddi ve Manev Unsurlar Açısından Mukayesesi’ (2018) 7 Mîzânü’l-Hak İslami İlimler Dergisi 13-42
- Aydın DH, ‘Hukuki Çoğullukta İktidar Problemi’ (2014) 72(1) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 487-505
- Aydın Ö, ‘Avrupa Ortak Hukuk Mekanında Demokratik Toplum Düşüncesinin İnşası' (Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2008)
- Burke-White W, ‘International Legal Pluralism’ (2004) 25(4) Michigan Journal of International Law 963-979
- Can M, ‘İnsan Hakları ve Demokrasi Arasındaki İlişkinin Felsefi Analizi’ (2019) 23 (Özel Sayı) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2155-2167
- Demir A, ‘İslam'da İnsan Hakları’ (2018) II. Türk Hukuku Tarihi Kongresi Bildirileri 517-533
- Demir A, ‘Jean-Luc Nancy'nin Siyaset Felsefesinde Çoğulculuk ve Demokrasi’ (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2019)
- Dingledy FW, ‘The Corpus Juris Civilis: A Guide to its History and Use’ (2016) 123 Library Staff Publications 1-42, <https://scholarship.law.wm.edu/libpubs/123> Erişim Tarihi 19 October 2023
- Durhan İ, ‘Tanzimat Döneminde Osmanlı Yargı Teşkilâtındaki Gelişmeler’ (2008) 12(3-4) Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 55-111
- Emiroğlu H, ‘Roma Hukuku'nun Bilgi Kaynaklarından Corpus Iuris Civilis ve Türkiye'de Hukuk Resepsiyonu’ (2002) 51(3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 85-96
- Hakyemez YŞ, ‘Çoğunlukçu Demokrasi Anlayışı, Rousseau ve Türk Anayasaları Üzerindeki Etkisi’ (2003) 52(4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 69-92
- Hoş HS, ‘Hukuki Çoğulluk’ in Hayrettin Ökçesiz, Gülriz Uygur and Saim Üye (eds), Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar-VI (İstanbul Barosu Yayınları 2014)
- Hoş HS, ‘Hukuki Çoğulluk Kavramının Osmanlı Millet Sistemi Bağlamında Değerlendirilmesi ve İsrail Uygulamasi’ (2020) 42 Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 203-230
- Koca F, ‘İslam Hukukunda Kaynak Kavramı ve Kaynaklar Hiyerarşisi Üzerine Bazı Düşünceler’ (Çorum 14-15 Mayıs 2004) İslam Hukuku Anabilim Dalı Eğitim-Öğretim Meseleleri Koordinasyon Toplantısı ve İslam Hukuk Usulünün Problemleri Sempozyumu 21-36
- Koçak T, ‘Geç Antik Çağ’da (Doğu Roma) Bizans Hukukunun Tarihi Seyri’ (2019) 21(Özel Sayı) Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 125-132
- Köroğlu M, ‘İslam Hukukunda Ölüm Cezasını Gerektiren Suçlar’ (2015) 43 Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 214-238
- Köse HM, ‘Georges Gurvitch'in Hukuk Sosyolojisi Alanında Türkiye'ye Etkisi’ (2002) 51(3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 97-115
- Köse S, ‘İslam’da Hukuk Devleti İlkesinin Dinamikleri’ (1996) 1(2) İLAM Araştırma Dergisi 7-52
- Kumaş MS, ‘Çok-Hukuklu Sistem ve İslam Hukukundaki Yeri’ (2007) (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2007)
- Menekşe Ö, ‘İslam Düşünce Tarihinde Devlet Anlayışı: Mâverdi Ve Nizâmülmülk Örneği’ (2005) 5(2) Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 193-211
- Merry SE, ‘Colonial Law and its Uncertainties’ (2010) 28(4) Law and History Review 1067-1071
- Oder BE, ‘Avrupa Birliği’nde Çokmerkezli Anayasacılığın Yapısal Sorunları: Yetki Çatışmaları ve İkincillik İlkesi Işığında Türkiye İçin Karşılaştırmalı Gözlemler’ (2005) 21(1) Anayasa Yargısı 168-215
- Okur KH, ‘İslam Hukuku Açısından Toplum Hukuk İlişkisi’ (2020) 4(2) Kocaeli İlahiyat Dergisi 7-46
- Ovacı V, ‘İslam Hukukunun Karakteristik Özellikleri’ (2015) 7(7) Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 69-80
- Özdemir N, ‘Hukuki Çoğulluk Kavramı ve Görünümleri: Roman Hukuku ve Aborijin Hukuku’ in Hayrettin Ökçesiz, Gülriz Uygur and Saim Üye (eds), Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar-VI (İstanbul Barosu Yayınları 2014) 363-374
- Özel C, ‘İslam ve Öteki: Erken Dönem Müslüman Toplumlarında Öteki İmgesi Üzerine Bir İnceleme’ (2021) 7(2) Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 239-292
- Öztürk F, ‘The Ottoman Millet System’ (2009) 16 Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 71-86
- Rottleuthner H, ‘Eugen Ehrlich ve Ernst Hirsch Yaklaşımlarından Yaşayan Hukuk’ (2013) 3(1) Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 63-76
- Saim Ü, Teoride ve Pratikte Hukuki Çoğulluk (Turhan Kitabevi 2013)
- Schacht J, The Legacy of Islam (Oxford Paperbacks 1979)
- Soykan ÖN, ‘İnsan Hakları: Kavramsal Bir Çözümleme’ (2013) 66 Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 229-246 Şahin Ç, ‘Hukuki Çoğulluk Bağlamında Alevi Hukuku’ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2015)
- Tamahana BZ, ‘A Non-Essentialist Version of Legal Pluralism’ (2000) 27(2) Journal of Law and Society 296-321. Tamanaha BZ, ‘Understanding Legal Pluralism: Past to Present, Local to Global’ (2008) 30 Sydney Law Review 375-411, <http://www.austlii.edu.au/au/journals/SydLawRw/2008/20.pdf> Erişim Tarihi 20 October 2023.
- Tögel A, Anayasa Hukuku Açısından Çok Hukuklu Sistem (Adalet 2016)
- Türcan T, ‘Fıkıh ve Hukuk-İslam Hukuku Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme’ (2012) 24 Eskiyeni 19-25
- Yaman A, ‘İslam Hukuk İlmi Açısından Makâsid İctihadının ya da Teleolojik Yorum Yönteminin İlkeleri Üzerine’ (2002) 2(1) Marife Journal 25-51
- Yaran CS, İslâm ve Öteki: Dinlerin Doğruluk, Kurtarıcılık ve Birarada Yaşama Sorunu (Kaknus Publications 2001)
- Yavuz B, ‘Çoğulcu Demokrasi Anlayışı ve İnsan Hakları’ (2009) 13(1) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 283-302
- Yüksel M, ‘Modern Toplumda Hukuk Kültürü’ (2013) 8(Özel Sayı) Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 3239-3264
Yıl 2023,
Cilt: 13 Sayı: 2, 1315 - 1352, 18.12.2023
Öz
Geçmiş zamanlarda İmparatorluk dönemlerinin bir uygulaması olarak ortaya çıkan "Hukuki çoğulculuk" kavramı, yaşadığımız postmodern dönemin de kritik bir kavramı olarak tartışılmaktadır. Hukuki çoğulculuk, merkeziyetçi hukuk görüşüyle çelişir. Bu nedenle Hukuki çoğulculuk olgusu, onun demokrasi olgusu ile olan yadsınamaz ilişkisi nedeniyle, demokratik toplumlarda hukuki tartışmaların merkezinde yer almıştır. Bu yazıda, hukuki çoğulculuk kavramını derinlemesine incelemeye ve tarih boyunca geçirdiği evrimin izini sürmeye çalışacağız. Ek olarak, İslam hukukunda hukuki çoğulculuğun konumu ve İslam hukuku fikri hakkında akademisyenlerin derinlemesine tartışmalarına atıfta bulunacağız.
Anahtar Kelimeler
Hukuk Tarihi Hukuki Çoğulculuk Hukuki Çoğulculuğun Tarihi İslam Hukuku İslam İçinde Hukuki Çoğulculuk
Kaynakça
- Akçabay FC, ‘Çoğunluk vs. Azınlık: Demokratik Hukuk Devletinin Gerçekleşme Koşulu Olarak Sivil İtaatsizlik’ (2014) 3 (6) Anayasa Hukuk Dergisi 105-131
- Almas D, 'Modern Hukuk Karşısında Örfi Hukukun Varlığını Sürdürmesinin Sosyolojik Nedenleri: Şanlıurfa Örneği' (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü 2019)
- Aslan S, ‘Türkiye’de Sivil Toplum’ (2010) 9 (31) Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 260-283
- Aydın A, ‘Modern Hukukta ve Hanefi Mezhebinde Öldürme Türlerinin Maddi ve Manev Unsurlar Açısından Mukayesesi’ (2018) 7 Mîzânü’l-Hak İslami İlimler Dergisi 13-42
- Aydın DH, ‘Hukuki Çoğullukta İktidar Problemi’ (2014) 72(1) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 487-505
- Aydın Ö, ‘Avrupa Ortak Hukuk Mekanında Demokratik Toplum Düşüncesinin İnşası' (Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2008)
- Burke-White W, ‘International Legal Pluralism’ (2004) 25(4) Michigan Journal of International Law 963-979
- Can M, ‘İnsan Hakları ve Demokrasi Arasındaki İlişkinin Felsefi Analizi’ (2019) 23 (Özel Sayı) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2155-2167
- Demir A, ‘İslam'da İnsan Hakları’ (2018) II. Türk Hukuku Tarihi Kongresi Bildirileri 517-533
- Demir A, ‘Jean-Luc Nancy'nin Siyaset Felsefesinde Çoğulculuk ve Demokrasi’ (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2019)
- Dingledy FW, ‘The Corpus Juris Civilis: A Guide to its History and Use’ (2016) 123 Library Staff Publications 1-42, <https://scholarship.law.wm.edu/libpubs/123> Erişim Tarihi 19 October 2023
- Durhan İ, ‘Tanzimat Döneminde Osmanlı Yargı Teşkilâtındaki Gelişmeler’ (2008) 12(3-4) Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 55-111
- Emiroğlu H, ‘Roma Hukuku'nun Bilgi Kaynaklarından Corpus Iuris Civilis ve Türkiye'de Hukuk Resepsiyonu’ (2002) 51(3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 85-96
- Hakyemez YŞ, ‘Çoğunlukçu Demokrasi Anlayışı, Rousseau ve Türk Anayasaları Üzerindeki Etkisi’ (2003) 52(4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 69-92
- Hoş HS, ‘Hukuki Çoğulluk’ in Hayrettin Ökçesiz, Gülriz Uygur and Saim Üye (eds), Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar-VI (İstanbul Barosu Yayınları 2014)
- Hoş HS, ‘Hukuki Çoğulluk Kavramının Osmanlı Millet Sistemi Bağlamında Değerlendirilmesi ve İsrail Uygulamasi’ (2020) 42 Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 203-230
- Koca F, ‘İslam Hukukunda Kaynak Kavramı ve Kaynaklar Hiyerarşisi Üzerine Bazı Düşünceler’ (Çorum 14-15 Mayıs 2004) İslam Hukuku Anabilim Dalı Eğitim-Öğretim Meseleleri Koordinasyon Toplantısı ve İslam Hukuk Usulünün Problemleri Sempozyumu 21-36
- Koçak T, ‘Geç Antik Çağ’da (Doğu Roma) Bizans Hukukunun Tarihi Seyri’ (2019) 21(Özel Sayı) Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 125-132
- Köroğlu M, ‘İslam Hukukunda Ölüm Cezasını Gerektiren Suçlar’ (2015) 43 Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 214-238
- Köse HM, ‘Georges Gurvitch'in Hukuk Sosyolojisi Alanında Türkiye'ye Etkisi’ (2002) 51(3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 97-115
- Köse S, ‘İslam’da Hukuk Devleti İlkesinin Dinamikleri’ (1996) 1(2) İLAM Araştırma Dergisi 7-52
- Kumaş MS, ‘Çok-Hukuklu Sistem ve İslam Hukukundaki Yeri’ (2007) (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2007)
- Menekşe Ö, ‘İslam Düşünce Tarihinde Devlet Anlayışı: Mâverdi Ve Nizâmülmülk Örneği’ (2005) 5(2) Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 193-211
- Merry SE, ‘Colonial Law and its Uncertainties’ (2010) 28(4) Law and History Review 1067-1071
- Oder BE, ‘Avrupa Birliği’nde Çokmerkezli Anayasacılığın Yapısal Sorunları: Yetki Çatışmaları ve İkincillik İlkesi Işığında Türkiye İçin Karşılaştırmalı Gözlemler’ (2005) 21(1) Anayasa Yargısı 168-215
- Okur KH, ‘İslam Hukuku Açısından Toplum Hukuk İlişkisi’ (2020) 4(2) Kocaeli İlahiyat Dergisi 7-46
- Ovacı V, ‘İslam Hukukunun Karakteristik Özellikleri’ (2015) 7(7) Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 69-80
- Özdemir N, ‘Hukuki Çoğulluk Kavramı ve Görünümleri: Roman Hukuku ve Aborijin Hukuku’ in Hayrettin Ökçesiz, Gülriz Uygur and Saim Üye (eds), Hukuka Felsefi ve Sosyolojik Bakışlar-VI (İstanbul Barosu Yayınları 2014) 363-374
- Özel C, ‘İslam ve Öteki: Erken Dönem Müslüman Toplumlarında Öteki İmgesi Üzerine Bir İnceleme’ (2021) 7(2) Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 239-292
- Öztürk F, ‘The Ottoman Millet System’ (2009) 16 Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 71-86
- Rottleuthner H, ‘Eugen Ehrlich ve Ernst Hirsch Yaklaşımlarından Yaşayan Hukuk’ (2013) 3(1) Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 63-76
- Saim Ü, Teoride ve Pratikte Hukuki Çoğulluk (Turhan Kitabevi 2013)
- Schacht J, The Legacy of Islam (Oxford Paperbacks 1979)
- Soykan ÖN, ‘İnsan Hakları: Kavramsal Bir Çözümleme’ (2013) 66 Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 229-246 Şahin Ç, ‘Hukuki Çoğulluk Bağlamında Alevi Hukuku’ (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2015)
- Tamahana BZ, ‘A Non-Essentialist Version of Legal Pluralism’ (2000) 27(2) Journal of Law and Society 296-321. Tamanaha BZ, ‘Understanding Legal Pluralism: Past to Present, Local to Global’ (2008) 30 Sydney Law Review 375-411, <http://www.austlii.edu.au/au/journals/SydLawRw/2008/20.pdf> Erişim Tarihi 20 October 2023.
- Tögel A, Anayasa Hukuku Açısından Çok Hukuklu Sistem (Adalet 2016)
- Türcan T, ‘Fıkıh ve Hukuk-İslam Hukuku Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme’ (2012) 24 Eskiyeni 19-25
- Yaman A, ‘İslam Hukuk İlmi Açısından Makâsid İctihadının ya da Teleolojik Yorum Yönteminin İlkeleri Üzerine’ (2002) 2(1) Marife Journal 25-51
- Yaran CS, İslâm ve Öteki: Dinlerin Doğruluk, Kurtarıcılık ve Birarada Yaşama Sorunu (Kaknus Publications 2001)
- Yavuz B, ‘Çoğulcu Demokrasi Anlayışı ve İnsan Hakları’ (2009) 13(1) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 283-302
- Yüksel M, ‘Modern Toplumda Hukuk Kültürü’ (2013) 8(Özel Sayı) Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 3239-3264
Toplam 41 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Hukuk ve Din |
| Bölüm | KAMU HUKUKU |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 18 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Ekim 2023 |
| Kabul Tarihi | 5 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 13 Sayı: 2 |
