Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Medical Waste Management Awareness in Health Institutions and Their Impact on Costs

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 27, 08.03.2020

Oğuzhan Çarıkçı

Öz

Medical wastes can pose risks to the environment and public health. However, it is possible to say that medical waste is a cost factor for healthcare institutions and national economies. Therefore; it is important to have sufficient information on the management of medical waste, such as the production, composition, separation, transportation and disposal of waste. In the study, the awareness of the personnel working in the healthcare enterprises about the medical waste management and the costs of medical waste was tried to be determined. Some findings of the study; female participants have higher perception of medical waste costs than male participants, there are differences in views regarding the cost of medical waste management according to educational status and there are differences in perception of waste costs between staff working in the clinic and administrative staff.

Anahtar Kelimeler

Service recovery strategies Customer losses. Medical waste cost

Kaynakça

  • Yazgan M., Kalaycı N., Kayhan C.B., Tuna E. (2014), “Turgutlu İlçe Devlet Hastanesi Tıbbi Atık Yönetimi”, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 7. Sayı, ss. 1-20.
  • Aktaş F. (2014), “Tıbbi ve Tehlikeli Atık Yönetimi”, Hastane İnfeksiyonları Dergisi, 18(1), ss. 99-103.
  • Manyale S.V., Anıcetus H. (2006), “Management of Medical Waste in Tanzanian Hospitals”, Tanzania Health Research Bulletin, 8(3), ss. 177-182.
  • Shareefdeen M.Z. (2012), “Medical Waste Management and Control”, Journal of Environmental Protection, Sayı:3, ss. 1625-1628.
  • Aydoğan Ö., Varank G., Bilgili S.M. (2011), “Gaziantep Tıbbi Atık Yönetimi”, Journal of Engineering and Natural Sciences, Sayı:3, ss. 132-140.
  • Özel Ş., Tozlu G., Ercan N., Tatar Z., Türkeri İ., Ünkoç E., Engün-Üstün Y. (2018), “Bir Kadın Doğum Hastanesindeki Tıbbi Atık Yönetim ve Maliyet Analizi”, Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 15(1),ss. 21-23.
  • Klangsin P., Harding A.K. (2011), “Medical Waste Treatment and Disposal Methods Used by Hospitals in Oregon, Washington, and Idaho”, Journal of the Air & Waste Management Association, Sayı:48, ss. 516-526.
  • Tsakona M., Anagnostopoulou E., Gidarakos E. (2007), “Hospital Waste Management and Toxicity Evaluation: A Case Study”, Waste Managemet, Sayı:27, ss. 912-920.
  • Almuneef M., Memish Z. (2003), “Effective Medical Waste Management: It Can Be Done”, American Journal of Infection Control, 31(3), ss. 188-192.
  • Lee K.B., Ellenbecker M., Ersaso R. (2004), “Alternatives for Treatment and Disposal Cost Reduction of Regulated Medical Wastes”, Waste Management, 24(2), ss. 143-151.
  • Rao S., Ranyal R., Bhatia S., Sharma V. (2004), “Biomedical Waste Management: An Infrastructural Survey of Hospitals”, Medical Journal Armed Forces İndia, 60(4), ss. 379-382. Mühlich M., Scherrer M., Daschner F.D. (2003), “Comparison of İnfectios Waste Management İn European Hospitals”, Journal Of Hospital İnfection, Sayı:55, ss. 260-268.
  • ÇŞB (2019), (https://cygm.csb.gov.tr/yonetmelikler-i-440).
  • Gündüzalp A.A., Güven S. (2016), “Atık, Çeşitleri, Atık Yönetimi, Geri Dönüşüm ve Tüketici: Çankaya Belediyesi ve Semt Tüketicileri Örneği”, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, (http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/?page=makaleler)
  • Öktem B. (2016), “Atık Yönetiminde Entegre Uygulama”, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(1), ss. 135-147.
  • Cheyne I. (2002), “The Definition Of Waste İn EC Law”, Oxford Journals, Vol:14, No:1, ss. 61-73.
  • CSB (2019), “Atıklar”, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Raporu, (https://webdosya.csb.gov.tr/db/destek/icerikler/10_at-kler_brosur-20191128080759.pdf).
  • Pongracz E., V. J. Pohjola (2004), “Re-Defining Waste, The Concept Of Ownership And The Role Of Waste Management”, Resources Conservation And Recyling, 40, ss. 141-153.
  • Erdoğan Ö. (2018), “Hemşirelik Uygulamalarında Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları”, Tıbbi Atık Yönetimi, Hipokrat Kitabevi, Ankara.
  • Terekli G., Özkan O., Bayın G. (2013), “Çevre Dostu Hastaneler: Hastaneden Yeşil Hastaneye”, Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(3), ss. 37-54.
  • RG (2019), (https://www.resmigazete.gov.tr/).
  • Yong Z., Gang X., Guanxing W., Tao Z., Dawei J. (2009), “Medical Waste Management in China: A Case Study of Nanjing”, Waste Management, Sayı:29, ss. 1376-1382.
  • Askarian M., Heidarpoor P., Assadian O. (2010), “A total quality management approach to healthcare waste managementin Namazi Hospital, Iran”, Waste Management, Sayı:30, ss. 2321-2326. Mathur P., Patan S., Shobhawat A. (2012), “Need of Biomedical Waste Management System in Hospitals-An Emerging İssue-A Review”, Current World Environment, 7(1), ss. 117-124.
  • Mohankumar S., Kottaiveeran K. (2011), “Hospital Waste Management and Environmental Problems in India”, International Journal of Pharmaceutical & Biological Archives, 2(6), ss. 1621-1626.
  • Ferreira-Dias C., Santos T., Oliveira V. (2015), “Hospital food waste and environmental and economic indicators – APortuguese case study”, Waste Management, Sayı:46, ss. 146-154.
  • Hasçuhadar M., Kaya Z., Şerbetçioğlu S., Arslan T., Altınkaya S. (2007), “Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Personelinin Tıbbi Atık Konusunda Bilgi Düzeyi”, Turkish Medical Journal, Sayı:1, ss. 138-144.
  • Şahin F., Engin A., Sevimligül G., Özbölük H.E., Bakır M., Karabey E., Beton O., Yılmaz M.B. (2017), “Koroner Yoğun Bakım Ünitesinde İdrar Kaynaklı Tıbbi Atık Miktarını Azaltmaya Yönelik Bir Çalışma”, Journal of Cardiovascular Nursing, 8(17), ss. 109-114.
  • Topan L. (2017). “Tıbbi Atık Yönetimi (Adana Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Örneği”, Toros Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
  • Terzi Ö., Yüce M. (2017), “Bir Hastanedeki Stajyer Öğrencilerin Tıbbi Atık Yönetimi Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), ss. 58-64.
  • TUİK (2019), (http://www.tuik.gov.tr/Start.do).
  • Cerrahoğlu N.M., Kılıçaslan H. (2019), “Tıbbî Atıkların Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi”, Internatıonal Journal Economic Studies, 5(4),ss. 59-68.
  • Kürük R. (2019), “Hastanelerde Tıbbi Atık Maliyeti ve Tıbbi Atığa İlişkin Çalışan Farkındalığı Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
  • Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York, NY, US: Guilford Press.
  • Huck, S. W. (2008). Reading Statistics and Research, Boston, Pearson, (Electronic version, https://pendbingikgs.files.wordpress.com/2016/12/reading-statistics-and-research-sixth-edition.pdf).
  • Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS Uygulamaları ve yorum. (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Kalaycı, S. (2009). SPSS uygulamalı çok değiskenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  • Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics. London: Pearson.
  • Hu, L. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
  • Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74.
  • Hooper, D., Coughlan J. & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.

Sağlık Kurumlarında Personelin Tıbbi Atık Yönetim Değerlendirmeleri ve Maliyetlere Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 27, 08.03.2020

Oğuzhan Çarıkçı

Öz

Tıbbi atıklar çevre ve halk sağlığı açısından riskler taşıyabilmektedir. Aynı zamanda tıbbi atıkların sağlık işletmeleri ve ülke ekonomileri açısından bir maliyet unsuru olduğunu söylemek mümkündür. Bu yüzden tıbbi atıkların yönetilmesi ile ilgili olarak atıkların üretimi, bileşimi, ayrıştırılması, taşınması ve bertarafı gibi konularda yeterli bilgi düzeyine sahip olmak önemlidir. Çalışmada sağlık işletmelerinde çalışan personelin, tıbbi atık yönetimi ve tıbbi atıkların maliyetlerine ilişkin farkındalıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın bulguları; kadın katılımcıların erkek katılımcılara göre tıbbi atık maliyet algılarının daha yüksek olduğu, tıbbi atık yönetiminin maliyetine ilişkin görüşlerde eğitim durumuna göre farklılıklar olduğu, klinikte çalışan personel ile idari personel arasında atık maliyetleri konusunda algı farklılıkları olduğu şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

tıbbi atık maliyeti tıbbi atık yönetimi maliyet azaltma

Kaynakça

  • Yazgan M., Kalaycı N., Kayhan C.B., Tuna E. (2014), “Turgutlu İlçe Devlet Hastanesi Tıbbi Atık Yönetimi”, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 7. Sayı, ss. 1-20.
  • Aktaş F. (2014), “Tıbbi ve Tehlikeli Atık Yönetimi”, Hastane İnfeksiyonları Dergisi, 18(1), ss. 99-103.
  • Manyale S.V., Anıcetus H. (2006), “Management of Medical Waste in Tanzanian Hospitals”, Tanzania Health Research Bulletin, 8(3), ss. 177-182.
  • Shareefdeen M.Z. (2012), “Medical Waste Management and Control”, Journal of Environmental Protection, Sayı:3, ss. 1625-1628.
  • Aydoğan Ö., Varank G., Bilgili S.M. (2011), “Gaziantep Tıbbi Atık Yönetimi”, Journal of Engineering and Natural Sciences, Sayı:3, ss. 132-140.
  • Özel Ş., Tozlu G., Ercan N., Tatar Z., Türkeri İ., Ünkoç E., Engün-Üstün Y. (2018), “Bir Kadın Doğum Hastanesindeki Tıbbi Atık Yönetim ve Maliyet Analizi”, Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 15(1),ss. 21-23.
  • Klangsin P., Harding A.K. (2011), “Medical Waste Treatment and Disposal Methods Used by Hospitals in Oregon, Washington, and Idaho”, Journal of the Air & Waste Management Association, Sayı:48, ss. 516-526.
  • Tsakona M., Anagnostopoulou E., Gidarakos E. (2007), “Hospital Waste Management and Toxicity Evaluation: A Case Study”, Waste Managemet, Sayı:27, ss. 912-920.
  • Almuneef M., Memish Z. (2003), “Effective Medical Waste Management: It Can Be Done”, American Journal of Infection Control, 31(3), ss. 188-192.
  • Lee K.B., Ellenbecker M., Ersaso R. (2004), “Alternatives for Treatment and Disposal Cost Reduction of Regulated Medical Wastes”, Waste Management, 24(2), ss. 143-151.
  • Rao S., Ranyal R., Bhatia S., Sharma V. (2004), “Biomedical Waste Management: An Infrastructural Survey of Hospitals”, Medical Journal Armed Forces İndia, 60(4), ss. 379-382. Mühlich M., Scherrer M., Daschner F.D. (2003), “Comparison of İnfectios Waste Management İn European Hospitals”, Journal Of Hospital İnfection, Sayı:55, ss. 260-268.
  • ÇŞB (2019), (https://cygm.csb.gov.tr/yonetmelikler-i-440).
  • Gündüzalp A.A., Güven S. (2016), “Atık, Çeşitleri, Atık Yönetimi, Geri Dönüşüm ve Tüketici: Çankaya Belediyesi ve Semt Tüketicileri Örneği”, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, (http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/?page=makaleler)
  • Öktem B. (2016), “Atık Yönetiminde Entegre Uygulama”, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(1), ss. 135-147.
  • Cheyne I. (2002), “The Definition Of Waste İn EC Law”, Oxford Journals, Vol:14, No:1, ss. 61-73.
  • CSB (2019), “Atıklar”, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Raporu, (https://webdosya.csb.gov.tr/db/destek/icerikler/10_at-kler_brosur-20191128080759.pdf).
  • Pongracz E., V. J. Pohjola (2004), “Re-Defining Waste, The Concept Of Ownership And The Role Of Waste Management”, Resources Conservation And Recyling, 40, ss. 141-153.
  • Erdoğan Ö. (2018), “Hemşirelik Uygulamalarında Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları”, Tıbbi Atık Yönetimi, Hipokrat Kitabevi, Ankara.
  • Terekli G., Özkan O., Bayın G. (2013), “Çevre Dostu Hastaneler: Hastaneden Yeşil Hastaneye”, Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(3), ss. 37-54.
  • RG (2019), (https://www.resmigazete.gov.tr/).
  • Yong Z., Gang X., Guanxing W., Tao Z., Dawei J. (2009), “Medical Waste Management in China: A Case Study of Nanjing”, Waste Management, Sayı:29, ss. 1376-1382.
  • Askarian M., Heidarpoor P., Assadian O. (2010), “A total quality management approach to healthcare waste managementin Namazi Hospital, Iran”, Waste Management, Sayı:30, ss. 2321-2326. Mathur P., Patan S., Shobhawat A. (2012), “Need of Biomedical Waste Management System in Hospitals-An Emerging İssue-A Review”, Current World Environment, 7(1), ss. 117-124.
  • Mohankumar S., Kottaiveeran K. (2011), “Hospital Waste Management and Environmental Problems in India”, International Journal of Pharmaceutical & Biological Archives, 2(6), ss. 1621-1626.
  • Ferreira-Dias C., Santos T., Oliveira V. (2015), “Hospital food waste and environmental and economic indicators – APortuguese case study”, Waste Management, Sayı:46, ss. 146-154.
  • Hasçuhadar M., Kaya Z., Şerbetçioğlu S., Arslan T., Altınkaya S. (2007), “Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Personelinin Tıbbi Atık Konusunda Bilgi Düzeyi”, Turkish Medical Journal, Sayı:1, ss. 138-144.
  • Şahin F., Engin A., Sevimligül G., Özbölük H.E., Bakır M., Karabey E., Beton O., Yılmaz M.B. (2017), “Koroner Yoğun Bakım Ünitesinde İdrar Kaynaklı Tıbbi Atık Miktarını Azaltmaya Yönelik Bir Çalışma”, Journal of Cardiovascular Nursing, 8(17), ss. 109-114.
  • Topan L. (2017). “Tıbbi Atık Yönetimi (Adana Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Örneği”, Toros Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin.
  • Terzi Ö., Yüce M. (2017), “Bir Hastanedeki Stajyer Öğrencilerin Tıbbi Atık Yönetimi Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), ss. 58-64.
  • TUİK (2019), (http://www.tuik.gov.tr/Start.do).
  • Cerrahoğlu N.M., Kılıçaslan H. (2019), “Tıbbî Atıkların Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi”, Internatıonal Journal Economic Studies, 5(4),ss. 59-68.
  • Kürük R. (2019), “Hastanelerde Tıbbi Atık Maliyeti ve Tıbbi Atığa İlişkin Çalışan Farkındalığı Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
  • Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York, NY, US: Guilford Press.
  • Huck, S. W. (2008). Reading Statistics and Research, Boston, Pearson, (Electronic version, https://pendbingikgs.files.wordpress.com/2016/12/reading-statistics-and-research-sixth-edition.pdf).
  • Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS Uygulamaları ve yorum. (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Kalaycı, S. (2009). SPSS uygulamalı çok değiskenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  • Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics. London: Pearson.
  • Hu, L. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
  • Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74.
  • Hooper, D., Coughlan J. & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
Toplam 39 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Oğuzhan Çarıkçı

Yayımlanma Tarihi 8 Mart 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 4 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Çarıkçı, O. (2020). Sağlık Kurumlarında Personelin Tıbbi Atık Yönetim Değerlendirmeleri ve Maliyetlere Etkisi. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-27.
 Kapak Resmi İndir