BİR REJİM REFLEKSİ BAĞLAMINDA MİLLİ GÜVENLİK KURULU’NUN ASKER-SİVİL İLİŞKİLERİNİN DÖNÜŞÜMÜNDEKİ ETKİSİ
Öz
Modern cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte ortaya çıkan fikir sisteminin yani Kemalizm’in ve temel prensiplerinin muhafaza edilmesi adına çeşitli refleksler geliştirilmiştir. Bu reflekslerin bir sonucu olarak Türk siyasal yaşamında asker-sivil ilişkileri sorunlu bir niteliğe bürünmüştür. Söz konusu niteliğin yol açtığı en temel olgu askeri elitlerin sivil siyasal otorite üzerindeki etkinlik kurma arzusudur. Resmî ideolojinin korunması ve rejimin bekçiliği adına ortaya çıkan bu arzu 1960’lı yıllardan yakın döneme kadar çeşitli periyotlarla demokratikleşme çabalarının sekteye uğramasına, seçilmiş sivil iktidarların yıkılmasına ve askeri ya da güdümlü idarelerin kurulmasına yol açmıştır. Söz konusu teşebbüslerden birisi de 28 Şubat 1997 tarihinde gerçekleşen post-modern askeri darbesidir. Bu darbe özünde Cumhuriyet’in içselleştirdiği çizgiye direnç gösteren iktidarla bir hesaplaşma olmasına karşın sürecin yaşanmasındaki fiili aktörler ve benimsenen müdahale biçimleri özgün nitelikler barındırmaktadır. Çok aktörlü bir askeri müdahale olarak siyasal yaşamda yer edinen 28 Şubat’ta başat ve egemen rolü Milli Güvenlik Kurulu’nun (MGK) kisvesinde askeri elitler oynamıştır. Bu itibarla mevcut çalışmanın temel amacı 28 Şubat sürecinin katalizör kuvveti ve sonucu tayin edici unsuru olarak Milli Güvenlik Kurulu’nun asker-sivil ilişkileri üzerindeki rolünü analiz etmektir.
Anahtar Kelimeler
Milli Güvenlik Kurulu 28 Şubat Asker-Sivil İlişkileri Türkiye’de Askeri Darbeler Türk Siyasal Hayatı
Kaynakça
- Akpınar, H. (2001). 28 Şubat: “Postmodern” darbenin öyküsü. Ümit Yayıncılık.
- Bayramoğlu, A. (2014). Asker ve siyaset. A. İnsel & T. Bayramoğlu (Ed), Bir parti, bir zümre, Türkiye’de ordu içinde (s. 59-119). Birikim Yayınları.
- Birand, M. A., Çaplı, B. & Dündar, C. (2007). 12 Mart / İhtilalin pençesinde demokrasi. İmge Yayınevi.
- Çalmuk, F. (2000). Bir Erbakan hikayesi: Selamün aleyküm komutanım. Kim Yayınları.
- Çandar, C. (2001). Çıktık açık alınla. Timaş Yayınları.
- Dilaveroğlu, E. (2012). Sivil toplum kavramı çerçevesinde 28 Şubat süreci ve TÜSİAD’ın sürece bakışı [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Hale, W. (1996). 1789’dan günümüze Türkiye’de ordu ve siyaset. Hil Yayınları.
- Heywood, A. (2021). Siyaset. Felix Kitap.
- Hongur, A. (2006). 28 Şubat sürecinde ordu, medya ve siyasal iktidar [yüksek lisans tezi], Ankara Üniversitesi.
- Işık, M. (2018). 28 Şubat postmodern darbe sürecinde rol oynayan aktörler hakkında bir değerlendirme [yüksek lisans tezi], Dicle üniversitesi.
- İba, Ş. (1999). Milli güvenlik devleti, dünyada ve Türkiye’de belgeleriyle milli güvenlik ideolojisi ve kurumlaşması. Çiviyazıları Yayınevi.
- Lewis, B. (2010). Modern Türkiye’nin doğuşu. Arkadaş Yayınları.
- Öztürk, O. M. (1993). Ordu ve politika. Gündoğan Yayınları.
- Perinçek, D. (2000). 28 Şubat ve ordu. Kaynak Yayınları.
- TBMM. (2012). “Ülkemizde Demokrasiye Müdahale Eden Tüm Darbe ve Muhtıralar ile Demokrasiyi İşlevsiz Kılan Diğer Bütün Girişim ve Süreçlerin Tüm Boyutları ile Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu”, https://www.tbmm.gov.tr/MeclisArastirmasiKomisyonlari/DarbeMuhtira-Anasayfa, (Erişim Tarihi, 07.03.2023).
- Tekin, Y. & Okutan, M. Ç. (2015). Türk siyasal hayatı. Orion Kitabevi.
- Yüksel, E. (2005). Medya güvenlik kurulu: 28 Şubat sürecinde medya, MGK ve siyaset bağlantısı. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
THE IMPACT OF THE NATIONAL SECURITY COUNCIL ON THE TRANSFORMATION OF MILITARY-CIVIL RELATIONS IN THE CONTEXT OF A REGIME REFLEX
Öz
Various reflexes have been developed in order to preserve the idea system, namely Kemalizm and its basic principles, which emerged with the establishment of the modern republic. As a result of these reflexes, military-civilian relations in Turkish political life have become problematic. The most basic phenomenon that the essence in question caused is the desire of the military elites to establish an influence over the civilian political authority. This desire, which emerged in the name of protecting the official ideology and guarding the regime, led to the interruption of democratization efforts, the collapse of elected civilian governments, and the establishment of military or controlled administrations from the 1960s to the recent period. One of the attempts in question is the post-modern military coup that took place February 28, 1997. Although this coup is essentially a showdown with the government that resists the line internalized by the Republic, the actual actors in the process and the adopted forms of intervention have unique characteristics. In the guise of the National Security Council (NSC), the military elites played the leading and dominant role on February 28, which took its place in political life as a multi-actor military intervention. In this respect, the main purpose of the present study is to analyse the role of the National Security Council on military-civilian relations, as the catalyst force and the determining factor of the 28 February process.
Anahtar Kelimeler
National Security Council February 28 Military-Civilian Relations Military Coups in Türkiye Turkish Political Life
Kaynakça
- Akpınar, H. (2001). 28 Şubat: “Postmodern” darbenin öyküsü. Ümit Yayıncılık.
- Bayramoğlu, A. (2014). Asker ve siyaset. A. İnsel & T. Bayramoğlu (Ed), Bir parti, bir zümre, Türkiye’de ordu içinde (s. 59-119). Birikim Yayınları.
- Birand, M. A., Çaplı, B. & Dündar, C. (2007). 12 Mart / İhtilalin pençesinde demokrasi. İmge Yayınevi.
- Çalmuk, F. (2000). Bir Erbakan hikayesi: Selamün aleyküm komutanım. Kim Yayınları.
- Çandar, C. (2001). Çıktık açık alınla. Timaş Yayınları.
- Dilaveroğlu, E. (2012). Sivil toplum kavramı çerçevesinde 28 Şubat süreci ve TÜSİAD’ın sürece bakışı [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
- Hale, W. (1996). 1789’dan günümüze Türkiye’de ordu ve siyaset. Hil Yayınları.
- Heywood, A. (2021). Siyaset. Felix Kitap.
- Hongur, A. (2006). 28 Şubat sürecinde ordu, medya ve siyasal iktidar [yüksek lisans tezi], Ankara Üniversitesi.
- Işık, M. (2018). 28 Şubat postmodern darbe sürecinde rol oynayan aktörler hakkında bir değerlendirme [yüksek lisans tezi], Dicle üniversitesi.
- İba, Ş. (1999). Milli güvenlik devleti, dünyada ve Türkiye’de belgeleriyle milli güvenlik ideolojisi ve kurumlaşması. Çiviyazıları Yayınevi.
- Lewis, B. (2010). Modern Türkiye’nin doğuşu. Arkadaş Yayınları.
- Öztürk, O. M. (1993). Ordu ve politika. Gündoğan Yayınları.
- Perinçek, D. (2000). 28 Şubat ve ordu. Kaynak Yayınları.
- TBMM. (2012). “Ülkemizde Demokrasiye Müdahale Eden Tüm Darbe ve Muhtıralar ile Demokrasiyi İşlevsiz Kılan Diğer Bütün Girişim ve Süreçlerin Tüm Boyutları ile Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu”, https://www.tbmm.gov.tr/MeclisArastirmasiKomisyonlari/DarbeMuhtira-Anasayfa, (Erişim Tarihi, 07.03.2023).
- Tekin, Y. & Okutan, M. Ç. (2015). Türk siyasal hayatı. Orion Kitabevi.
- Yüksel, E. (2005). Medya güvenlik kurulu: 28 Şubat sürecinde medya, MGK ve siyaset bağlantısı. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Politika ve Yönetim (Diğer) |
| Bölüm | Tüm Sayı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Ekim 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Ağustos 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 10 Sayı: Cumhuriyet Özel Sayısı |
Kaynak Göster
MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.